Asat Buau Cin Long Musang

Tading du un ngelamun buau, ja ne cin tahun 1973. Ntaun awai re pelua’ kimet me lepo' dalau ja. Ida miting buau la’a uman 1976. Un lo’te kado’ da’ uba’. Un dau isu palai, “Kelunan da’ ngimet buau la’a, se’ re uba’ ketai ketua Kampung ne puyan ja’ meka ja.” Perintah pe nta uba’ lo’te pe. Buau ja nta tai palup uman ja.

Tego’ bulan 9 uman 1977, un palai nai naban ka’ Hospital Kapit. Kimet de uba’ kenai ule’ abe’ Long Musang lo’te. Tape’ ida peput ka’ pasen Belaga uban sungai iut. Pengemajan sungai iut, dalem dua bulan uman 1977. tai liyen ne ida telu panak. Dalau re sio’ liyen, ida tai mutu penguman ke’ Lepo’ Sekapan. Kado’ palai Sekapan uba’ pebeli tana’ mida. Pelapa ida telu un meli tana’ ka’ Sekapan ka’ Long Dungan ngan mola koda’-koda’ naen pola. Nai re jual e ka’ pasen Belaga. Puyan ja uyan ca peniga mida baen re. Tiga pe ida da’ nai naban cin Long Musang ngan anak sekulah. Mung ida na’ puyan ida telu un tiga. Meka ne nai re ngepit-ngepit.
Tego’ denga ida telu abe’ pala’ lepo’ bio’ ka’ Long Musang, ida telu nai bekebun baen dau re telu. Un dau lepo’ bio’, kuma ida tai buau. Un palai na’ surat me Perintah Opis Belaga. Puyan ja lua’ me Perintah, ida kuma e buau. Kedua re mipa dau Perintah, “Buka em kuma ame’ buau, tiga lo’te ja. Ame’ buau ne pe side’. Apan ame’ ayen ke sio’ penusa ka’ Long Musang beleh kuda’-kuda’ uman la’a. Uban udip ka’ Long Musang un tusa uban co’ ale’ cen pasen ngan kubo’ taban.

Sio’ tanggal 9hb 3 uman 1978, Perintah na’ ca ukum baet mida telu. Ca usa ukum $26.00 ligit ngan cuk ida telu cap ujo’ ke buau. Kelamun buau cin uman 1973 abe’ 1976 ja pe palup tego’ uman 1977. ida da’ nai buau, tai dena’ ka’ Long Dungan dalem uman 1980. cap jiwa re 1500 usa. (un palai bada’ 1800 usa uban kado' de' tai peselai).

Dalem asat buau re cin Long Musang un kado’ naen-naen pengeten. Tiga dalem ngalut ka’ sungai ngan tepa penguman. Tape’ mung re un dalem puyan ja’ tiga-tiga. Dalau Badeng nai buau cen Long Musang, nai ka’ Long Dungan, un palai kira-kira pulo’ lubang amin ngeline ka’ Batu Keling. Ida de' ngeline' ka' Batu Keling ja ne Peban, Pelajung, Unchang(amai Laka'), Lek(amai Philip), Lenchau(amai Kuing), Pejating, Petanyit, Pekarak, amai Lian, Along(amai Lerin) ngan amai Akem. Ida tai buau pemung ngan Kayan ka’ Batu Keling 1980-1984. Ca uma’ dado' re pemung ngan Kayan ka' Lepo'. Tapi nta majan re telu mudip ka, un penusa pe ida ngan Kayan. Uban penusa ja atek maen lan ja nai re telu kelap cen Batu Keling nai ngan du ka’ Long Dungan tahun 1984.

Lawak Video Hantu

4 THINGS YOU PROBABLY NEVER KNEW YOUR MOBILE PHONE COULD DO

There are a few things that can be done in times of grave emergencies.
Your mobile phone can actually be a life saver or an emergency tool for survival. Check out the things that you can do with it:

FIRST
EmergencyThe Emergency Number worldwide for Mobile is 112. If you find yourself out of the coverage area of your mobile; network and there is an emergency, dial 112 and the mobile will search any existing network to establish the emergency number for you, and interestingly this number 112 can be dialed even if the keypad is locked. Try it out.

SECOND
Have you locked your keys in the car?Does your car have remote keyless entry? This may come in handy someday. Good reason to own a cell phone: If you lock your keys in the car and the spare keys are at home, call someone at home on their mobile phone from your cell phone. Hold your cell phone about a foot from your car door and have the person at your home press the unlock button, holding it near the mobile phone on their end. Your car will unlock. Saves someone from having todrive your keys to you. Distance is no object. You could be hundreds of miles away, and if you can reach someone who has the other 'remote' for your car, you can unlock the doors (or the trunk).Editor's Note: It works fine! We tried it out and it unlocked our car over a mobile phone!'

THIRD
Hidden Battery PowerImagine your mobile battery is very low. To activate, press the keys *3370# Your mobile will restart with this reserve and the instrument will show a 50% increase in battery. This reserve will get charged when you charge your mobile next time.

FOURTH
How to disable a STOLEN mobile phone?To check your Mobile phone's serial number, key in the following digits on your phone: * # 0 6 # ! A 15 digit code will appear on the screen. This number is unique to your handset. Write it down and keep it somewhere safe. When your phone get stolen, you can phone your service provider and give them this code. They will then be able to block your handset so even if the thief changes the SIM card, your phone will be totally useless. You probably won't get your phone back, but at least you know that whoever stole it can't use/sell it either. If everybody does this, there would be no point in people stealing mobile phones. This is the kind of information people don't mind receiving, so pass it on to your family and friends

Ilmu Hisab

Selamat Petego’ ....!!

Latihan mengira ji ke peketo’/pekecet ilu ! ·
Ala’ masa 30 saat tua’, - : Baya’ dau mung arahan ji, jawab mung pertanyaan ji.

Ayen naat kesimpulan akhir sebelum kena em ke pecap e.

1. Ading, pekimet koda’ liwai o’ kelo’ ketai ngkin toyang leto/laki o’ atau keluarga o’ oman ke’ luar dalem ca minggu?
(Koda’ liwai ca minggu iko’ sokat ala’ masa tai ngkin ia/ida ke’ restoran ?).

2. Darab ngan koda’ liwai jwpn 1 ngan dua (2).
3. Oja tambah ngan lima (5).
4. Lepa ja ?.darab ngan lima puluh (50).
5. Boka hari birthday o’ oman ji (2008) telah tiba:
tambahkan 1756. boka belum tiba, tambahkan 1755.
6. Ngebaya': (tolak) dengan bilangan tahun kelahiran o' (misal: 1941, 1973,...).
7. Naki iko’ dapat jawapan ca angka dengan tiga bilangan (3 digit)
8. Angka / bilangan je’ adding ja ne ?
Jawapan kepada koda' liwai oban o' tai ngkin toyang leto/laki o' atau keluarga o' oman kawang ca minggu.
Kumin teneng ..? .. un 2 angka je’ ngebaya’ ja ja ja
Umun o’ ja !!!!
Oman 2008 ji jane satu-satunya tahun dimana matematik paling penting dalam udip le ngan pemalai anak ngan sadin le kidi.

Penganut Kristen Long Busang

Tading udip ka' Long Busang 1970an, lepo' ilu lepa un masuk agama Kristen. Udip masuk Kristen nading cen ida de' tai peselai dalau udip lepo' ilu ka' Long Betao sena-a'. Dalau udip lepo' ilu Badeng pemung ngan Lepo' Tau ka' Alo Kayan sena-a' ja ne tading du un pet adet ngayau. Un dau de' Lata' serita e, dalau mung bangsa-bangsa daleh Long Nawang Meeting ka' anun paren Lepo' Tau. Dalau du Meeting ja, un oban lepo' Tau mentang mung tekaing ulu lepo Jalan tipo oseh kata du petira'. Un kira Tuen daleh ja je' ngkin ida petira' dalau ja. Mung paren/ketua Lepo' da dau petira'. Un tepo-o, ketua lepo' Jalan ja re ia nta oba' petira'. Un dau Tuen daleh ja kia, "uban u o' nta oba' petira' nta patut du nak iko' ketua dau e. Un dau e, tekaing ulu oko me' di de' ngkin ake' nta mencam teka' ke petira' dau e. Cen tau ja ne dau Tuen daleh ja cuk lepo' tau da nutung mung tekaing ulu da re ngan perintah cuk du dalem daleh ja nutung mung tekaing ulu ngan nepeng mung Belawing adet du. Cen ja re ne du Nepeng Belawing Lepo' ilu ka' Long Nawang. Un tepo-o masih kado' lepe du ngelan palan adet Bungan.
Un ida de' nai peselai ka' Alo Baliu, ida de' ading ngelan Tuhan. Nai lepo' ilu buau abe' Long Busang ja kenai Pendita Tageng mete' adet ja ke' lepo' ilu. Sementara ja, nai pe Adet Islam ke' lepo' ilu dalau ja re. Un kira-kira tulat dua dau lepo' ilu ngelan Kristen ngan Islam dalau oman 1974 ja re. Dalau nai du nginjil ida, un pekalai nyorat ngan baca ne ida. Lepa re mencam baca ngan nyorat, kado' pe de' tai sekolah Injil. Ida ne de' Gembala-gembala ilu naki ne uko' baen Pastor Tam Along, Amai Rossa, ngan kado' de' ca ake' nta tisen ida mung.

UDIP KENYAH KE' LEPO' JAMUK SENA-A'

Udip Kenyah Ka’ Jamuk Sena-a'

(A). Da’ Tai Buau Ka’ Jamuk
Anye’ Laing dau man ida. Uyan nida uma’ ka’ Alo Jamuk ne. Tego’ o-o ajau e, ida pekuga cuk da’ muat tai naet da’ sakit bekayen da’ ida napa didai re. Tai re abe’ ka’ lepuun lepo’ re, ta’en kelunan da’ sakit bekayen da muat magat uko’ baen du da’ nta sakit re. Pelapa dau re ke na’ ukum mida, ngan ke nepai ida ule’ ka’ lepo’ bio’. Kedau Temudang Ului, “ Nta em ngitin kena’ ukum. Uban o-o ajau ji, beng kenai me’ pat ne.” Ule’ ne kelunan da’ tai nepai ida da. Petira’ ne ida pat da’ du napa buau da. Pekimet ke tai buau dau re. Uyan oma iut ne dau re uman ja. Uban re malap ke sebien du kenai ala’ ida. Penco pukeh ne ida buau lepa re majau.
Nai du kala’ ida buau cin Jamuk, naet, lepa kelap ne uban re. Pabe’ na’ki ne du nta tisen kata ketai kelunan di. Uban ketai keline’ re du tai tego’ baya’ ne, ja ne tahun 1962 ka’ Matarang, Belinau Indonesia. Ka tene uban keline’ Lepo’ Temudang Ului ne baya’ ne. Kado’ lene dau kelunan di udai. Tai te dau re 90 lubang amin. Kua’ kua’ dau isu re ngan Badeng bio’ baen dau da’ uban tai tego ida dalau ji. Udip Anye’ Laing ne, bang nai kado’ lene du ka’ Alo Jamuk ne. Du perai Anye’ Laing ne la’a. Ja’ anak dau du na’ saliu ia. Ngadan ja’ anak, Lenjau Anye’. Tiga pe udip lepo’ dalau ia man lepo’. Kuda perai Lencau Anye’, kesua’ pe Dian Bilung ne la’a saliu ia. Tiga lo’te udip lepo’ dalau ji.

(B). Udip Nading Tai Pale’ Ka’ Jamuk
Koda perai Dian Bilung ne la’a. Bete’ pe ja’ sadin, Selung Bilung saliu ia. Beng nai kapan lene kelunan dalau ji man ida. Kenuen dau kado’ Jamuk dalau ja, saleng dau langit dempau belubung uma’ re ngan dempau lepo’ re. Un dau layan Selung Bilung ji man ida, buka un dau re petira’, kanun da’ mencam-mencam te dau ketai e ngkin du petira’. Uban e ke ala’ pengencam du mung ngan cuk du pepo ke pekimet ngan e. Uban lan re kado’. Un dau ca pegawa’ bio’ re, ngadan e, Lenjau Laing. Ia pekabi lan ne dau Selung Bilung ne. “Adi meki se’ kelunan ji. Adi ngelipau kiran sepa’, sa’ep jako’, bumput siai ngan linta’ tepu e.” Meka dau e pekabi Selung Bilung ne.
Tai denga ja abe’ kata Selung Bilung, pelapa Selung Bilung ne tai petego’ ngan Lenjau Laing ne. Kedau Selung Bilung ne mia, “Tuman pe’ nai meki de’ uban e’ kelo’ ilu ke pekeliwa. Uban sukat teka’ pengelelat te’ ne ji. Juko’ iko’ tepe ngkang tepat ading bane’?” Dau Selung Bilung neng Lenjau Laing. Dau Lenjau Laing mipa ia, “Tiga pe. Ja to pui da. Uban tai o’ ke lelat lo’te ji ne.” Tau ji ne dau redo pesaliu. Lenjau Laing ne dau toa lepo’ re dalau ja. Dau lepo’ bio’, nta re uba’ Lenjau Laing ne. Mung du uba’ panyae’ Selung Bilung ne. Kelunan lata’ nta uba’ Lenjau Laing uban cen kise’ kimet e. “Midan le ta’en se’ kimet kelunan ji mala’ ilu lepo’?” Meka dau isu du selem. Un tepo-o, nta re mencam kumin uban Selung Bilung ja’ na’ pengaren mia.
(C). Pengeman Lenjau Laing
Dalau tego’ pengeman Lenjau Laing ne, ca uman ja’ tading e man lepo’, o-o ajau ja ne tading ida dalem pengelepo’ re lien bio’. Dapit dipa batang nanga ida palu. Kedua uman ne man ida, un dau o-o ajau dalau tego’ re lien, un lepo’ kado’ kelo’ ke ngadet anak da’ nai neng uman ja. Dau Lenjau Laing ne, “ Nta tepat ke ngadet ja. Tusa teka’ le lien. Bang pegayeng penco ne tepat side’.” dau e. Nta ne ida ngadet o-o ajau ja. Pegayeng penco ne ida la’a. O-o ajau ja pela’a, nta peh ngkin ida ngadet la’a. O-o ja, bali ja’ mipa ida, nta uba’ ida muau neng adet re.
Un dau Bali da’ mipa ida, “Bura lene anak em da’ dalem dua oman di o-o. Ke matai layu re o-o. Nengayet nem na’ liwa me bali. Apan nem nta tai tasa’.” Nai Lenjau Laing ne ngening dau isu bali dayung. Pelapa dau e mipa, “Buka meka dau em sebila’, tekep ne me’ ala’ buin singket mata tek te. Man me’ meliwa tilo me’ laki ngan piung leto. Uban ja ja’ uyan ame’. Nta me’ ta’en Peselung, na’ kelunan mame’. Ia ame’ lo’te ja uyan anak. Nta un guna ngadet anak. Nta pe ilu ke ngadet anak, tetap anak un. Beng kise’ le pelempe’ ilu pegayeng ke mita ca penguman tua’ le ngadet anak ja.” Meka dau Lenjau Laing. Dau Bali Dayung, “Nyelikut ne me’ sebila’.” dau Lenjau Laing la’a, “Nyelikut ne sebila’. Lesau lan pe me’ ikem naat ame’ lemoto-oto. Nta em ke sakit abit naet ame’?” O-o ajau ji ne tading anak matai layu. Tai aya usa dau matai ca tau baen dau re. Tego’ dalau ji, bali ja’ mipa ida lingo neng ida. Ja ne ketai ujung lepo’ ka’ Alo Jamuk ne.

(D). Layam Kasa Nyalai Padai
Dalau tading tai padai mesak kedua uman Lenjau Laing ne toa lepo’, beng du nyalam ne dau luang padai. Tiga ale’dau luang padai re uman ja. Baya adet, nta senteng majau oma re ading buka re nta ngadet malan uyan luang ading. Lepa uyan luang ja ne senteng majau. Tai re pisu ngan Lenjau Laing cuk ia ngkin lepo’ ngadet padai uyan luang. Un dau Lenjau Laing mipa ida “ Nta tepat ke uyan luang tele. Na’ pe ilu nta ke uyan luang, ia luang padai tetap un lo’te.” Nta dau lepo’ jadi uyan luang uman ja. “Ketai sala’ toa tepat ne ji ayi meka-meka ne dau e’.” Dau kelunan lata’ lepo’ neng Lenjau Laing. Tape’ nta pe ilu mencam kumin uban ia mao’ toa lepo’. Udip dalau ja, nta senteng majau buka dalau padai peboleng. Mesti mesak mung, ja pe ida senteng majau. Dalau tiga sak padai ja ne tai re nading majau. Nta senteng ngelalau majau udip sena-a’. Malan ale’. Tiga ne sak padai, ja Lenjau Laing ne meki dau “Melah un iu-iu ja’ senteng ke mesau luang padai ji ki banem to.” Tading dau lepo’ ke majau, ja dau nai ca layam ja’ atek kasa ale’. Bulen lan dau layam ja. Mung padai lepo’ ja mo-o mung lero cen olo kuun layam ja. Beng olo padai tua’ le ngeline’ ka’ inan. Naet tana’ beng pute’ ne kuun padai da’ lero. Layam ja ne uban pepetak-pepetak olo padai pa tai e mo-o lero. Nai du ule’ nao’ tau ja, beng nangeh ne dau kelunan mawa’ oma ngan padai re. Mung padai ka’ oma lepo’ ja salai kuun layam ja. Nta un iu-u ida majau uman ja.

(E). Ketai Patai Anak Lenjau Laing
Tego’ uman ja’ ketelu e, ida tai uyan uma a’ep me Lenjau Laing ne. Keneng ca kelebek ke’ iut sungai Jamuk. Dalem kelebek bio’ ja, bang sip Lenjau ne dau du ala’. Tulang patai lenjau ida tai peliwai pet ke sada cen kelebek ja. Ja juko’ Jamuk ne kado’ sip Lenjau baen dau re.
Tego’ dalau kup uman ja’ ketelu uman e, un ca anak laki Lenjau Laing ne kawin. Lepa redo pekawin, pelapa dedo pekimet ke tai uyan lepau keneng oma ja re. Tai ne dedo ca tau e. Un ja’ leto ne, ia mola jelai. Un ja’ laki ne, pekimet tai ala’ impa lepau. Pukeh ja’ laki kediut re cin ata ja’ leto ne mola, penco e tego’ ca patai tuduk tiga. Ja’ laki ne mejung tuduk ja kempau ca tu’et duling ka’ oma. Kedau e me ja’ leto, “Ayen o’ uman patai tuduk ji o-o ka?” Aa’ ” dau ja’ leto ne. Tego’ ja’ leto ne tai mola jelai kata tu’et ja, penco ia tego’ patai tuduk ja re. Penco teka’ kimet te. “Adi kelunan ji payen ake’ uman ji ta in?” Penco ja’ leto ne ngutip uman i’ut le. Teka’ uman tudok ja bane meh. Dalau ja’ leto ne ke mola la’a, musa ne iba e cin pa’ e uko’ baen ca kerejem tele’re. Musa ne iba leto ja pa nai e ngela’u neng kelebek oma ja. Dalau tego’ ja’ laki ne nai ule’ ala’ impa lepau, pelapa e ta’en uban sangan ne iba ja’ leto ne pelempam kelebek ja’ kuko’ belanyat dedo peto kerempam re. Ja’ laki ne ngasa nai pala’ ja’ leto. Kedau e me ja’ leto ne, “Iu ja’ iko’ uman meki?” Pekena kise’ iba ja’ leto ne. Dau leto e mipa “Tuduk ja’ iko’ payen ake’ uman jidai o-o re. Sala’ ne uban e’ uman e ” dau ja’ leto mipa ia. Musa pe iba ja’ leto ne la’a. Tai sangan pe kata dedo ka la’a. Pekeh pa ja’ laki ne ke ia la’a. Tai sangan pe ka la’a pa sangan kelebek bio’ ja re. Lepa sangan ne uban sawa’ ta’ daya Alo Jamuk liba’ uban ne. Musa ne iba leto ja’ ta’ daya Lepo’ Jamuk ne. Jadi telang iba ja ne Lepo’ Jamuk ne uman kaba’ ka.
Dau isu leto ji me ia’ laki ne, “Nta no’ tusa keneng ake’. Se’ tulat te’ cin ja’ uban uyan ilu tene ji sede’. Buka kumin, tai no’ ule’ kuma’. Tuman ne’ meki, tai le sio’ pale’ kuun amai me’ ne ji. Uban kuma ia sukat uyan kelunan. Nta uba’ baya’ adet. Buka lan ne nyebali, tiga cuk ia nai pudip ake’ ka’i o-o. Buka o’ nai ngkin du naet ake’, ayen cuk du nekejeng ngeline’ naet ake’. Buka du ngeline’ nekejeng naet, kise’ kelunan da matai ne ja o-o. Buka o’ cuk du nai naet ake’, naet cen ba’i te. Mentung masat ngilip tai pabe’ mudung te. Meka lo’te tai ka’ ba’i la’a. Kise’ udip ke pale’ ne ji ke sio’ li’eng cen amai nta uba’ baya’ adet. Jamuk baya’, ading re tai buau. Tempat kuko’ ake’ ji, atek ke tai nuyan ca takung. Ake’ ngio’, nai lapa takung ji te nai lepo’ ilu buau baya’. Buka re nai lapa takung ji, tiga re meki dau “Ame’ Jamuk di sadin langau, Jamuk mela Takung Doda pempun ta’a jipen Lenjau. Ja lem senteng lapa takung ji. Abo nem ke kuma dau, “Ame’ Jamuk sadin langau di sadin nyiwan layuk buau.” Nta em senteng lapa. Kise’ em kelo’ ke matai ngan e’ ki ne ja ” dau e.
Serengan ja’ laki ne lepo ia, dalau ja ne ja’ leto tai asat lep tai ka’ belua’ takung ja te. Ngeline’ kata kiba dedo mempam re ka’ dalem takung ja te. Ia penco nyenteh keneng ca tu’et duling. Penco dalau ja lo’te ja’ laki ne ketai neset ala’ ia. Nta sukat uban usa e uko’ ke melenca ca inu ja’ leting re. Ngelapen pe ja’ laki ne la’a. Dalau e kenyekapu ke ala’ ja’ leto ne, penco ja’ leto ne natat ia man taket te. Teto ne tawai laki ji udai. Ja nai e ule’ kuma’ mentung e ala’ petung man ne ke metung amai da pa keceh ke matai. Beto ne lepo’ Jamuk ne cin uma’ bio’ nai naet leto ja. Mung isu leto ja bada’ me laki ja, ia bada’ me lepo’ bio’ mung. To’ du da’ ca bang ngilip naet cin ba’i ne. Un ne ida da’ anun leto’ja, meka pe da’ anun laki ja, pemung ngan amai leto ja ngan laki ja, ngan laki ja, ngeline’ re naet. Dalau re naet meka, mung re matai metan ka’ sada takung ja. Ngadan takung ja abe’ naki, Takung Doda.

(F). Lepo’ Jamuk Tai Pudo’
Kaum ne anak Lenjau Laing ne matai sio’ layu ja baen re. O-o ja tai isu re pale’ uban lepo’ kado’ kuma keneng ida semae’ apan “Nta te ilu ketai salai meki, buka toa le nta ketai ngkin ilu sala’ sala’.” Dalau Lenjau Laing ne tisen isu meka dau, pelapa ia ala’ ca sip lenjau. Tai ngasa ngalang uma’. Dau isu e “Buka un uban nai e’ nebek anak em, nai ne man sip ji ngan e’ kuseh ne. Anak ke’ pe matai, nta pe sua’ uban e’ nebek ida pe ja. Ia lo’te ja’ tai matai.” O-o ja, lilit dau batu pipa pado’ man re pudo’. Leto, kado’ da’ nemale’ awa uban nta ne un tuman dau adet re dalem lepo’.

Tepun & Asat Buau Kenyah,Impan,Murut,Kelabit..

TEPUN KENYAH BADENG NGAN ASAT BUAU

UDIP KENA SONGAI PELEMPAM TANA’

SONGAI BIO’ PELEMPAM TANA’

8 OSA RE MUDIP LEPA SONGAI BIO’KE’ MUDUNG DULIT

KELONAN KADO’ TAI PETAT KUUN CA BUA’ ke' 3 Apau



APAU AE’ APAU SABEN APAU BAEN

(Impan Ka’ Mahakam) (Saben, Murud Kelabit, Lun Bawang) (Kenyah,Kayan,Punan,Penan)



3 OSA RE MUDIP ABE’ KA’ BUA’ JA – 2 LAKI NGAN 1 LETO


LAING + AKA LOREK (BALI)

LOREK AKA

APUI

LENJAU

MASING

BATANG

BATU

BATANG

SUUH

LENJAU
SULING UCHAT (Leto ading Lenjau)
Un ca anak tua’ (Laing Suling)ngan Lenjau oja pule’ oban kerana sala’ isu je' leto pule' ia.


LAING SULING
(Badeng, Lepo’ Jamuk, Lepo’ Agak)

BAWE’(Leto kedua Lenjau Suuh)

Un 9 re anak Lenjau Suuh ngan Bawe';
1. JILING – Badeng, Jamuk, Lepo’ Agak
2. AJAN – Lepo’ Tau
3. MADANG – Lepo’ Tepu
4. OLAU – Oma’ Alim
5. JANGIN – Lepo’ Timai ngan Lepo’ Laang
6. UCHAT – Badeng
7. LAHANG – Kayan
8. APUI – Lepo’ Tukung
9. LALO’ – Lepo’ Maut


BUAU 2 KELUP


1. PELENJAU JALONG Tai ka’ Lg Akah(Oma’ Bakah) (Kenyah)

2. PONGAU JALONG Tai ka’ Alo Nyiwan JAMUK

(Anye’ Laing)


2a. TAI KA' MATARANG INDONESIA -oban du napa ida de' sakit tai buau ka' Jamuk.
(Temudang Ului)

ALO DODA -Lepo' Mpo' & Tukung Julut
(Bato’ Tingau)

BATU TOBEN
(Kenyah Jamuk) JAMUK

TUKUNG JULUT (Lenjau Anye’)
(Selung Bilong)
(Lenjau Laing)

IUT MALONG & ALO TEMENGGANG (OMA' ABUNG) (Ingan Lajan)

CEN JAMUK, Jonan Ngkin 16 osa tai madang ka’ Data Piah, Lg. Badeng Boleng Usa
(Kecamatan Pejungan Tanjung Selar Indonesia)


ALO IWAN
(Lg Badeng Boleng Osa)

Tading badeng un Adet

Lepo’ Petat 3

1.IUT ALO BADENG(Taja Ungau)

2. APAU BONYAU (Lusat Anye’)

3. IUT IWAN + LEPO’ TEPU (Ncuk Saging)



LG WIN (Sg. WIN)


IUT MALONG
(Uma’ Abung)

IUT TELANG USAN
ALO TEMENGGANG
(Ingan Lajan)



APAU PELIRAN
(Usun Apau)



KA LAEH
(Paran Anye’)


LG AMPAN LAING
(Ngau Ngerung)
(Lang Langet)






LOLAU MABO
(Papui Anye’)

LG TEMADAU

APAU UBI

LG SUUN

LG TAA
(Paran Anye’)

APAU BONYAU
(Taja Ungau)


LIDUNG KAPUN

LG SETUNG
Kelap Ayau Cen Lidung Jelo

LG BENALUI
(Tasek Balan)

ABA’ TELANG USAN
(Tasek Balan)

LG TEBOKEN
(IUT TELANG OSAN)(Bilong Lusat)

IUT PURAU
(Tugau Ajang)
(Bangsa Lio’ Mato)

LG SETUNG

LG CA’

LG BAU

LG SG NAGA

ALO KAYAN
(Lg Boi)

LG PAMPONG

LG BENAMPAN
(Temekajan)

LIDUNG JELO
(Lepo’ Bio’)

LG SENAI

Bersambung..............

Kenyah Badeng Lg. Dungan 1983

Gaban ji bada' kise' Kenyah Badeng merayakan Hari Krismas 1983 ke' Long Dungan, Belaga. Kelonan ki lepa kado' pabe' ida melera nting Gereja oban pana ngan pese'.

Perayaan Krismas dalau ji un bangen ale' ngan un pe du betanding nyanyi Rohani.

Kata adung ke' Gereja dalau ji re jane laki cen beseh ngan leto cen beseh.

Topik Je' Ke Nai

1. Kumin oban le tai petat tepun ngan Impan, Kelabit, Kayan, Penan ngan Kajang.
2. Udip Kenyah Jamuk sena-a'.
3. Tai Junan ngkin 16 osa Kenyah Madang ka' Lg. Badeng.
4. Undang2 Badeng Kakus 1988
5. Undang2 Badeng Lg. geng 1988
6. Adet Bungan.

Kanjet Asen Kenyah Badeng

Kanjet Asal Kenyah Badeng

Kanjet jane ca main puun ilu Kenyah ngan ilu Badeng. Nta dau de’ Lata’ ngetisen kumin oban tading tai le Kenyah kanjet. Nak pe meka, kanjet jane ca tradisi ilu Kenyah cen udip tepun oko le sena-a’ awang diman. Sokat le koma dau, kanjet lepa tenoyan cen dalau le pemung tepun ngan Impan, Kayan ngan lepo’ Murut, Kelabit ngan Kenyah de’ ca. Ilu meki dau oban mung se’ gaya’ kala-kala le kanjet lebih korang kua’. Juko’ tepun le nta ngetisen dau kidi.

Kanjet Lasan ia ne ca main man le oyan ca kebangen me ilu lepo’ ngan nageh semangat lepo’ le. Cen kanjet pe ilu lepo’ ne un tai pebeka tawai ngan bawa’ teka’ mudip. Du kanjet sena-a’ un pekenaen le se’ kala-kala re ti e. Dalau re kanjet, ida pelua’ kise’ peniga osa, pengakang re, beretit osa ngan pengenjam re ngala kua’ ngan sampe’ kanjet dalau ja. Juko’ ngelayan du kanjet sena-a’, ja ne buka du kado’ kise’ kuma’ ngan buka un ramei dalem lepo’. Tego’ ramei lepo’ de’ ngkin du kanjet sena-a’ jane boka du ngelunau, mamat, ngalang ngan ramei o-o ajau ngan de’ ca la-a. Boka sakai nai nanta’ lepo’ ca du ngkin ida kanjet bada’ kise’ bangen tawai du pegita ngan re.

Buka un kanjet, mung du tai nuyen. Dalau cen udip lepo’ bio’ le ka’ Long Jamuk sena-a’, ti tawek man du nepai du ngeramei kanjet. Kelonan mukun, leto tinen, laki tamen, da’ manai, keri’it leto ngan anak dumit tai mung naet du kanjet. Ngelayan du kanjet, nga’u. Nutung lisan kedema du kancet. Dalau du pekena nai du mung abe’, nekopa ne da’ uban ading nai tai ka’ lasan kanjet te. De’ manai ngan keri’it leto ne de’ tai nekopa keja. Mentung re nekupa, belian ne ida mung. Un anak de’ paren, ida te’ tena ngan un ca mateng ngkin ida belian. Un ngalai ida belian ja ne liling Oyau Along ngan belian de’ ca. Un udip oo tai le tisen alo’ re, belian ikan kena’ pukat pe ida ti ngan ne.

Lepa du nekopa, ja ne du nading kanjet. Un se’ gaya’ de’ kanjet, de’ lata’ tai kanjet ading, oja du de’ ca. Un pe palai mateng tai menat du kanjet boka nta ne se’ un du ke tai. Un pe te’ palai, de’ tai menat du kanjet di de’ oyan keti eh e’ ketai kanjet ading ngan lepa ja oja. Udip dalau du nta ngelan Kristen sena-a’, patu borak ngan jakan pe du me mung de’ ke tai kanjet. Un aeng du kanjet, un pe kelup leto tai main datun julut. Leto de’ tai kanjet di baya’ ngadan oma’ re. Ti icuk, jatung otang ngan ti sampe’du me ida de’ tai datun julut. Boka du ramei bio’, singket oma’ te tai peketun datun julut. Boka kado’ uban keri’it leto cen ca’ oma’, senteng pe ida oyan dua kelup ngan dado’ liko re tai main datun julut. Boka keriit leto oban keriut neng ca oma’, leto tinen pe ida nepai kesukung ida.

Un de’ mateng tai menat du kanjet, mencam belian pe ida. Boka re koma dau “menat sapai bala, menat sapai bala”, se’ tai re menat de’ sapai bala ngan pegelam kanjet kia neja. Nta re oban menat da’ manai ngan keri’it leto tua’, de’ mukun, laki tamen ngan leto tinen pe ida menat. Dalau tai kanjet ne ca usa bada’ kise’ pengebarek ngan peniga e. Gelam de’ du nak me de’ tai kanjet, tapung sek, sua puk, tabit, besunung ngan kelempit. Naem pe palai kanjet man nyatap. Gelam kanjet leto la-a tapung sek, kirip ngan ta-a. Un leto de’ tai datun julut un pe ida sapai kilep, kirip temenggang, tapung sek, tapung da-a, ta-a berkan, leko’ solau,belaung bitok ngan de’ ca.

Pemuyan Kenyah Badeng Kahwin Sena-a’.

Un kelayan se’ ilu Kenyah Badeng kahwin sena-a’, jane nak tau. Nta le uban kahwin nga-u uko’ baen se’ udip na’ ki ne. Adet ke pemung redo atek ca naen lan mengikut pengelan le neng adet Apau Lagan ngan Bungan. Lebo ale’ se’ du kahwin sena-a’ uban nta re makan du mung. Kadang-kadang beng senganak ngan uma’ re le nai naet redo kahwin.Un dalau udip lepo’ ilu un Paren ka’ Lidung Jelo, Usun Apau sena-a’, ida de’ Paren kahwin memang un pekian dengkep lan ngan ida makan mung lepo’. Un dau de’ lata’ serita bada’ du kahwin, meki se’ pekian, pemuyan kahwin ngan palan-palan de’ kahwin;

Pekian Kahwin

a) Laki
- Pekian laki ja’ ke kahwin ja mengikut se’ penyokat laki ja lo’te. Un sapai talun, abet ngan un sua baing tua’.
- Boka laki ja Paren, ida un tapung se’, abet talun, besunung, tabit koleh, belat ngan seleng.

b) Leto
- Leto un sapai talun, ta-a talun, un oleng ino’ ngan ba’ ca belanyat kayan. Boka leto ja Paren, ia un pe pekian dengkep uko’ baan sapai talun, oleng ino’ ute’(Oleng maen), ta-a talun ngan ba’ ca belanyat kayan.

Pemuyan Kahwin

a) Buka nempam ne du ke kahwin redo, alem ji ne ida mana ngan sedia belanja redo ke kahwin. Oyan adut, selukung, mi’uk ma’ ngan matai buin/iyap.
b) Kena re ke kahwin empam ja, laki je’ ke kahwin ja nekena tai aung telu re lonang kayu ke puun can ke’ bolan pet. Mung pemanak ngan senganak de’ ke kahwin da adung ke’ oseh, ke’ dapun ngan un pe palai mengau telu lonang kayu je’ ke’ bolan pet ja.
c) Tai du ngkin redo ngadet ke pemung redo. Laki petem un sua ngan leto ja ba’ belanyat kayan dalau tai du ngkin redo ala’ kayu je’ ke’ puun can ja. Je’ laki te’ tena ngan je’ leto te’ mure’.
d) Dalau tai redo abe’ ke’ puun can, ja ja’ laki meta ca lonang kayu da ngan ala’ ca lonang kayu ja ngan nak e ke’ dalem belanyat kayan je’ leto.
e) Tai redo keliko ule’ ngkin kayu ja ule’ ke’ amin te. Un pe oban du aung ba-a neng ca daya ke’ dapun te. Ku-un redo aung kayu ja ka’ pa-a ngan ala’ te’ ca boteh baa ngan oman.
f) Tai pe redo keliko ala’ kayu ja la-a ngan oman te’ ca boteh ba-a ke dapun re pa telu liwai diwek. Lepa redo ngadet ala’ kayu ngan oman boteh ba-a ja ne ida makan du.
g) Oman ke’ useh ngan ke’ amin du boka du kado’. Un tepe boka de’ Paren kahwin ke’ amin ngan ke’ useh te ida makan du. Bersanding adung ke’ dempau tawek redo peto ke’ useh ngan kancet pe lepo’ke’ oseh bio’ dalau ja. Nta du ramei ngau oban ntaun kedema re ke ramei.

Palan-palan Mading Kahwin sena-a’.

Un tau redo kahwin ngan tau laki ala’ leto ja ngan re kamin, kado’ naen penusa je’ senteng ke cuk redo ke petat. Adet Apau Lagan ngan adet Bungan, kado’ panyie lepo’ ilu sena-a’ oban kado’ ngelan amen amen ja-at. Amen – amen ja-at je’ sokat ke petat ida ja ne ;

1. Bala langit/Du matai/Asu nekuang/Tutung Oma’ /Oleng Betep/Ojan Paeng Tau ngan Leliwa tau kahwin – Se’ re petat tau ja ne ja. Boka re ca’ pemung baen dau re, se’ ca me redo ke matai sakit atau matai tecu neng bolan je’ nai atau oman ja ne keja.

2. Ta’en Tudok tiga – Dalem oman e ala’ leto ja nta sokat ta’en tudok tiga. Mesti e pule’ leto e keja. Un dau re bada’, boka tudok tiga ja ia ta’en beh te’ juma ke’ uma’, ja se’ tanda laki ja ke matai lao uman ja. Un tepe buka te’ beh te’ likut amin, ja se’ je’ leto ke matai lao uman ja.

3. Ta’en Osa’ Silem – Boka redo peto ta’en osa’ silem ngan tudok tiga la-a oman ja, se’ redo petat pe keja.

4. Ngening Toyau pun (Tela’o ngan Bilun) dalau tai je’ laki na-o’ – Se’ redo petat pe keja. Un dalau ja re ngelan adet Apau Lagan du ngan nta sokat matai bilun ngan tela’o dalau ja re. Dalem adet Bungan nta ne ida pakai ji.

Kesimpulan ;

Kelayan Kenyah Badeng pekahwin sena-a’, un kelebo ale’. Boka kelonan je’ ke’ kahwin ja ca kelonan panyen, nta re perlu bada’ me du mung. Ida pemanak ngan senganak de’ ke kahwin da tua’ le ida bada’. Un to-a uma’ re, ia ne je’ ngkin ida ngadet kahwin ida. Un pemuyan re kahwin, kua’ lo’te ngan de’ Paren.Un tepo-o boka kelonan je’ kahwin ja Paren, se’ mung lepo’ du cuk muko’ oma’ ne keja ke naat redo kahwin. Mung laki manai, keriit leto ngan leto tinen tai pepo meca’ padai, ontat ngan mana ke’ amin bio’ ja. Un mung de’ lata’ lepo’ ida ne ngadet pekahwin dedo. Lepa du ngadet pekahwin redo, ke’ amin bio’ te de’ lata’ oman ngan de’ ca oman ke’ oseh ngan dapun.

Cen se’ pemuyan lepo’ ilu kahwin sena-a’, un kelebo ale’ seh. Ida ntaun un petuket (janji)/pekeku ka-ang dedo oban re bergantung pala’ amen. Boka tega kise’ amen dalem oman re kahwin se’ re majan pemung ne ja. Adet pengelan re je’ menentukan ida ke majan pemung. Masa’ pe ida oyan pemuyan kahwin ji senang le meki kise’ oban re malap amen ke petat ida la-a. Dalem pemuyan kahwin kena le ngelan kristen sena-a’, un kado’ de’ petat. Boka le ngimet boka ca laki je’ kahwin ja tai ma-ak ne teka leto e ja dalem oman redo kahwin ngan palo de’ to-a leto ja bada’ ia jaat nupi ke atau ngening tuyau bilun ke, se’ du dayo redo ke petat neja.
Dalem pemuyan Adet le sena-a’ un jaet ale’, oban kado’-kado’ amen ngan malan de’ sukat ngkin ida ke petat ka-ang ida. Nak pe kumin re ke kua’ oba’ ka-ang ida tapi mesti petat pe ida boka jaat amen dalem oman re kahwin.

Asat Buau Kenyah Badeng cen Apau Kayan

Tuk asat buau cen Apau Kayan. Ida de' nai buau cen Lg. Batang baya' Miat Ncau redo Temekoleh Erang. Ida ne mela te' Badeng Koyan (Lg. Geng).

Asat Buau Kenyah Badeng Koyan Baru (Lg. Geng).

Kira-kira lepa ramei oo Ajau oman 1944, Miat Ncau ngan Temekoleh Erang nai ngkin de’ ketai buau ke’ Alo Baliu cen Long Batang lapa lepo’ bio’ ka’ Long Beta-o. Un pe palai Badeng Bau mela Lumai Bilong nai ngan de. Ida tai oyan oma ngan ngetu ka’ Lolau, nyeng keriut cen Long Beta-o. Un masa ji, Tana’ Sarawek kenta’ perintah Jepun. Nta ne lepo’ bio’ tai mapo ida oban le kenta’ perintah Jepun ngan daleh Sarawek un nakut tentera Jepun. Un dau serita palai lepo’ ilu tai kuli Jepun ngan tai mesai alut ngkin tentara Jepun dalau ja re. Sae’ ale’ pe dau Jepun kilu boka le nta nyakat ida bana re. Pabe’ un palai un tai mencam lagu ngan tisen isu Jepun.

a) Lolau (oman 1944-1945)
- Ca oman re ka’ Lolau oja tai re bau ka’ Long Penasai. Oyan pe ida oma ngan amin ketu ka. Lepa Ajau kira-kira bulan 4-5, ja ne tai re buau laa tai ka’ Long Kenyo’.

b) Long Kenyo’ (1945-1946)
- Oyan oma ngan lumpung ketu re ka’ long Kenyo’. Dalau re ka’ Long Kenyo’ ida kelo’ ke tai pemung ngan lepo’ bio’ ka’ Long Beta-o. Un tepo-o nta lepo’ bio’ nai ala’ ida ka’ Long Kenyo’. Lepa majau jane ida petira’ ngan oyan balun tai buau pelempet mudung tai ka’ Long Iran beh te’ Alo Baliu. Dalau ji, un menyerah ne Jepun ngan tai kelap cen tana’ Sarawek.

c) Long Iran (oman 1946-1948)
- Lepa ne ida oyan oma ngan ngelumpung ke’ Long iran, jane dau nai lepo’ ilu cen Long Beta-o ke nai mapo ida. Dalau ja, Paran cuk lepo’ ilu ngan pulo’ usa de’ Lata’ cen Long Beta-o tai pisu ngan mapo ida. Ampan Bilong Ebo dau pengelata’ de’ tai mapo ida da.
- Un dau re mipa kelonan’ Lata’ de’ tai da, “Adi o-o me’ nai pelempet nai ka’ Alo Baliu ji ne uban em pat ke mapo ame’, boka dalau me’ ta’ Beta-o rem mapo ame’, tiga lo’te, dayo lo’te me’. Mao’-mao’ labo’ ka’ Alo Baliu ne me’ pat odai. Nta ne me’ pat oba’ ikem ke mapo ame’”, dau Miat Ncau ngan Temekoleh Erang de pat neng ida.
- Supe’ sae’ ne dau de’ Lata’ da mapo ida ketai te’ Alo Baliu. Oban re bawa’ dau ketai metat lepo’ bio’ ilu, jane dau peniga lepo’ ilu cen Usun Apau sena-a’ Ampan Bilung Ebo Su-un ida mung kira merestui ida ngan bada’ apan Bali jaga’ ida.

..........bersambung.......

TANDA-TANDA SAKIT & PENYEBAB

TANDA-TANDA SAKIT
Risalah ini bagus untuk anda semua.Tanda-tanda sakit yang selalu kita rasakan berhubung kait dengan fungsi badan yang lain. Bacalah untuk menilai sejauh mana kesihatan diri anda :-

1.MATA (Bertindak balas dengan keadaan hati).
i) Mata menjadi merah : Hati mengandungi paras toksin yang tinggi. Mata menjadi merah menandakan badan kita sedang dalam proses pembuangan toksin.
ii) Mata menjadi kabur : Sering berlaku pada waktu pagi. Menandakan proses penyeimbangan hati sedang berlaku.
iii) Keluar tahi mata : Fungsi hati lemah, pembuangan toksin sedang berlaku. Ini juga menunjukkan badan mengandungi asid berlebihan.
iv) Keluar air mata : Gangguan emosi yang bersangkut dengan hati atau bebanan kerja
v) Ketegangan mata dan kelopak : Tekanan perasaan kerana tidak puas hati atau bebanan yang berat.

2.HIDUNGHidung mempunyai hubungan rapat dengan paru-paru dan kerongkong.
i) Selesema : Proses pembuangan toksin di bahagian kerongkong. Badan mengandungi asid berlebihan (biasanya suhu badan meningkat).
ii) Hidung sumbat : Paru-paru mengandungi toksin yang berlebihan. Proses menyeimbangkan masalah alahan hidung.
iii) Bersin
a. Proses membuang toksin di bahagian kerongkong.
b. Proses menyeimbangkan masalah alahan hidung.

3.BATUK
a. Batuk keluar kahak : Proses membuang toksin di bahagian kerongkong.
b. Batuk tanpa kahak : Paru-paru mengandungi toksin yang berlebihan. Biasanya kahak pekat keluar selepas beberapa hari memakan RG..
c. Batuk dan berasa gatal di kerongkong : Proses membuang toksin di bahagian kerongkong dan paru-paru, biasanya berlaku pada orang yang banyak merokok atau terdedah kepada udara yang tercemar.

4.KERONGKONG
i) Kerongkong kering. Proses membuang toksin sedang berlaku di seluruh badan. Ini adalah tanda bahawa badan kita memerlukan banyak air untuk membuang toksin.
ii) Sakit kerongkong. Seperti di atas. Paras keracunan lebih serius.

5.BIBIR (Berkaitan dengan fungsi sistem penghadaman)
i) Bibir pucat a. Sistem penghadaman yang lemah.
b. Perut mengandungi angin.
c. Kurang darah yang disebabkan oleh sistem penghadaman yang kurang sempurna dan mengakibatkan kekurangan zat besi. Sepatutnya diperkuatkan fungsi penghadaman dahulu dengan RG sebelum memakan zat besi.
ii) Bibir kering dan pecah. Perut mengandungi banyak bahan toksin.

6.MULUT DAN LIDAH : Berkaitan dengan fungsi jantung dan sistem pengedaran darah.
i) Lidah atau gusi bengkak, sakit : Menunjukkan jantung mempunyai masalah, seperti lemak yang berlebihan, injap menjadi lemah, saluran koronari tersumbat dan lain-lain lagi.
ii) Lidah, tisu mulut atau gusi menjadi pecah-pecah (ulser). Menandakan darah mengandungi asid berlebihan.
iii) Mulut berbau busuk . Proses penyeimbangan fungsi perut untuk pembuangan toksin.

7.TELINGA:
Berkaitan dengan buah pinggang.
i) Telinga terasa tersumbat : Buah pinggang mengandungi toksin berlebihan.
ii) Telinga berdengung : Sedang merawat buah pinggang yang lemah.Biasanya tapak kaki terasa sakit ketika bangun pagi dan sakit itu hilang setelah berjalan-jalan.

8.KULIT Berpeluh :
a) Peluh masin : Badan mengandungi lebihan asid urik.
b) Peluh berbau : Badan menyingkirkan toksin melalui perpeluhan.

9.RUAM DAN BISUL : Badan menyingkirkan toksin yang berlemak dan toksin yang tidak larut dalam air.

10.KULIT GATAL DENGAN RUAM : Proses menyingkirkan toksin melalui kulit akibat terlalu banyak memakan ubat yang mengandungi bahan kimia.

11.KULIT PECAH DAN BERAIR : Proses pembuangan toksin yang larut dalam air.Sapukan serbuk Ganoderma pada kulit berkenaan.

12.RAMBUT GUGUR : Menandakan fungsi buah pinggang yang lemah. Selepas proses gugur, rambut akan tumbuh semula dengan lebih sihat dan subur.

13.SENDI-SENDI, TANGAN DAN KAKI
a. Sakit Sendi
i) Rasa panas. Menunjukkan terdapat luka di bahagian sendi berkenaan dan tanda- tanda penyakit pirai (gout).
ii) Tidak rasa panas Tanda-tanda sakit lenguh (rheumatism) .
iii) Sakit di bahagian bahu. Menandakan saluran darah telah menjadi keras dan fungsi metabolisme tidak seimbang.
b) KEBAS TANGAN : Pengaliran darah di bahagian atas badan tidak lancar.
c) KEBAS TANGAN KIRI DAN LENGAN : Tanda-tanda lemah atau sakit jantung. Jika rasa kebas menjadi sakit di bahagian lengan dan kekal di sana, ini menandakan serangan sakit jantung mungkin berlaku.
d) KEBAS KAKI : Pengaliran darah di bahagian bawah badan tidak lancar.
e) SAKIT TAPAK KAKI : Menandakan buah pinggang lemah. Biasanya disebabkan oleh kekurangan senaman dan duduk terlalu lama.
f) SAKIT TUMIT KAKI : Menunjukkan kelemahan fungsi alat kelamin.
g) RASA PANAS DI TAPAK KAKI : Penyeimbangan fungsi buah pinggang akibat lemah tenaga batin.
h) GATAL DI CELAH-CELAH JARI KAKI : Menunjukkan tanda awal penyakit kaki busuk (Hong Kong Foot).

14. TANDA-TANDA DALAMAN
A. KEPALA. Secara amnya, segala tindak balas yang berlaku di bahagian kepala mempunyai kaitan dengan sistem pengaliran darah, jantung dan saraf otak.
B. PENING/SAKIT DI BAHAGIAN DEPAN KEPALA Menandakan sakit tekanan jiwa (neurosis) akibat bebanan mental dan banyak berfikir.
C. PENING/SAKIT DI BAHAGIAN BELAKANG KEPALA
i) Bahagian atas . Menunjukkan penyakit tekanan darah tinggi.
ii) Bahagian bawah (tengkuk). Menunjukkan penyakit tekanan darah tinggi atau tekanan darah. D. SAKIT KEPALA DAN RASA GAS KELUAR DARI TELINGA :Menandakan penyakit migrain. E. BISUL TERJADI DI KEPALA Tanda pembuangan toksin sedang berlaku. Kadang-kadang dikaitkan dengan penyakit migrain.
F. RASA PENING YANG MEMUSING Tanda kurang darah atau pengaliran darah tidak lancar.

15. MULUT/KERONGKONG/ LIDAH
a. LOYA/MUNTAH . Tanda penyakit lelah. Pembuangan bahan toksik dari bahagian perut.
b. MUNTAH DARAH
i) Darah merah : Pembuangan tisu yang sudah rosak di bahagian kerongkong dan
ii) Darah hitam: Pembuangan tisu yang sudah rosak di bahagian perut; misalnya penyakit ulser.
16. LIDAH RASA TEGANG DAN PENDEK : Tanda sakit jantung.

17. KELUAR AIR LIUR YANG PEKAT . Proses pembuangan toksin dari kerongkong akibat jangkitan kuman

18. KENCING
a) KERAP KENCING Menunjukkan buah pinggang mengandungi kotoran
b) AIR KENCING BERKAPUR Menunjukkan penyakit batu karang dalam buah pinggang. c) AIR KENCING BERMINYAK : Menunjukkan buah pinggang mengandungi kotoran berlemak. d) AIR KENCING PEKAT BERWARNA COKLAT : Menandakan proses pembuangan toksin sedang berlaku.
e) AIR KENCING BERDARAH : Penyakit batu karang atau buah pinggang luka.

19. BUANG AIR BESAR
a) CIRIT-BIRIT/ KERAP BUANG AIR BESAR : Membersihkan kotoran/keracunan dari usus besar. Cirit-birit dengan serta merta selepas memakan RG, menandakan penyakit barah di bahagian usus besar.
b) SEMBELIT: Membersihkan toksin dari usus kecil.
c) NAJIS BERDARAH i) Darah merah : Masalah penyakit buasir atau barah di bahagian usus. ii) Darah hitam: Masalah penyakit ulser perut.
d) NAJIS BERWARNA HITAM : Menunjukkan proses pembuangan toksin di bahagian usus sedang berlaku.

20. BADAN
a) RASA SAKIT : Secara amnya, segala kesakitan badan adalah disebabkan saluran darah.
i) Sakit menyucuk : Proses menyeimbangkan urat saraf.
ii) Sakit sengal: Menandakan luka di dalam badan.
iii) Sakit menyentap: Proses menyeimbangkan urat saraf yang berkaitan dengan organ-organ badan.
iv) Sakit menegang : Proses melancarkan pengaliran darah.
b) BADAN TERASA BERAT/ MALAS/ LENGUH . Badan mengandungi asid yang berlebihan. Proses penyeimbangan
c) BADAN TERASA PANAS . Badan mengandungi asid yang berlebihan. Ini menandakan badan memerlukan banyak air untuk menjalankan proses pembuangan toksin.
d) BADAN TERASA RINGAN : Menandakan badan segar dan proses awet muda sedang berlaku.

21. RASA TAKUT MENGEJUT : Lemah fungsi buah pinggang. Tenaga batin lemah.

22. CEPAT NAIK DARAH/MARAH : Fungsi hati lemah. Tekanan darah tinggi.

23. RASA BIMBANG DAN TAKUT : Sistem paru-paru yang lemah.

24. RASA SERONOK ATAU BIMBANG TANPA SEBAB :
i) Sistem jantung yang lemah.
ii) Sistem saraf otak yang lemah.
iii) Masalah pengaliran darah.

25. SUKA BERFIKIR DAN BERKHAYAL : Sistem penghadaman yang lemah.
"

Jangan Tidur dengan 5 alasan

1 DON'T SLEEP WITH WATCH Watches can emit a certain level of radioactivity. Though small, but if you wear your watch to bed for a long time, it might have adverse effects on your health.

2 DON'T SLEEP WITH BRA Scientists in America have discovered those that wear bras for more than 12 hours have a higher risk of getting breast cancer. So go to bed without it.

3 DON'T SLEEP WITH PHONE Putting the phone beside your bed or anywhere near you is not encouraged. Though some of us will use phones as alarm clocks, but please put the phone as far as possible. Scientists have proved that electrical items including mobile phone and television sets emit magnetic waves when used. These waves can cause disruptions to our nervous system. Therefore if you need to put your mobile phone near you, switch it off first.

4 DON'T SLEEP WITH MAKE UP People who sleep with make up might have skin problems in the long run.Sleeping with make up will cause the skin to have difficulty in breathing and problem in perspiring. You will also need a much longer time to go into deep sleep. Lastly.....

5 DON'T SLEEP WITH OTHERS' WIFE / HUSBAND You may never wake up again. hehehe....

SIAPA ITU JESUS ?

WHO IS JESUS? HE IS JESUS WHO IS HE? IN CHEMISTRY, HE TURNED WATER TO WINE. IN BIOLOGY, HE WAS BORN WITHOUT THE NORMAL CONCEPTION; IN PHYSICS, HE DISPROVED THE LAW OF GRAVITY WHEN HE ASCENDED INTO HEAVEN; IN ECONOMICS, HE DISPROVED THE LAW OF DIMINISHING RETURN BY FEEDING 5000 MEN WITH TWO FISHES & 5 LOAVES OF BREAD; IN MEDICINE, HE CURED THE SICK AND THE BLIND WITHOUT ADMINISTERING A SINGLE DOSE OF DRUGS; IN HISTORY, HE IS THE BEGINNING AND THE END; IN GOVERNMENT, HE SAID THAT HE SHALL BE CALLED WONDERFUL COUNSELOR, PRINCE OF PEACE; IN RELIGION, HE SAID NO ONE COMES TO THE FATHER EXCEPT THROUGH HIM; SO. WHO IS HE? HE IS JESUS! JOIN ME AND LET'S CELEBRATE HIM; HE IS WORTHY. THE EYES BEHOLDING THIS MESSAGE SHALL NOT BEHOLD EVIL, THE HAND THAT WILL SEND THIS MESSAGE TO EVERYBODY SHALL NOT LABOR IN VAIN, AND THE MOUTH SAYING AMEN TO THIS PRAYER SHALL SMILE FOREVER. REMAIN IN GOD AND SEEK HIS FACE ALWAYS. AMEN IN GOD I'VE FOUND EVERYTHING! The Greatest Man in History Jesus had no servants, yet they called Him Master. Had no degree, yet they called Him Teacher. Had no medicines, yet they called Him Healer. He had no army, yet kings feared Him.. He won no military battles, yet He conquered the world. He committed no crime, yet they crucified Him. He was buried in a tomb, yet He lives today.. I feel honored to serve such a Leader who loves us! If you believe in God and in Jesus Christ His Son... Send this to all on Your mates list. If not just ignore it. If you ignore it, just remember that Jesus said... 'If you deny me before man, I will deny you before my Father in Heaven

Sejarah Ringkas Asat Buau Badeng Cen Apau Kayan (Alo Pengiyan).

Badeng cen Usun Apau (cen Danum ngan Data) tai buau ka’ Apau Kayan. Lepo’ Tau nai ala’ ida ngan cuk ida ngelepo’ ka’ Long Boi penyeng ngan lepo’ Tau.

a) Long Boi, Apau Kayan (tahun 1924 – 1930)

- Badeng dalau ja un kapan ale’ ngan tena ale’ dau lepo’ tau oban lepo’ ilu un ngepit ida ka’ daleh Nawang ne. Un dau re “abe’ neh un ahe’ ia’ senteng ke taro neng tepat o,” dau re. Uban dalau ja jawai du pekayau lepe. Un toa le je’ du nak paren dalau ja jane Lian Apui. Dalau re mudip ka’ long Boi, jawai du un abet, ta-a ngan sapai talun lepe.
- Un se’ gaya’ re dalau ja laa, pemung palan pe ida ngan lepo’ Tau oban re ngeline’ penyeng ngan lepo’ Tau. Un dau du bada’, lepo’ Tau ne dau man ida ngan oyan ida jadi ola’. Un lepo' Tau ne, ida man daleh Pengiyan oban perintah Belada lantik ida dalau ja. Cen ji ne dau tading paren lepo’ ilu tai damo kuasa re oban lepo’ tau di ne je’ man adet ngan re. Tai majan re mudip ngan lepo’ Tau ngan nta tiga teka’ udip telit ida, ja re nyat buau kaba’ keriut ka’ Long Batang. Lepo’ Tau pe dayo ida tai. Beng 6 oman tua’ le ida mudip ka’ Long Boi.

b) Long Batang, Apau Kayan (tahun 1930 – 1944)

- Nai re buau ka’ Long Batang, Lian Apui lepe toa re. Matai Lian Apui, Tasek Balan du nak saliu ia. Lepa Tasek Balan, Talan Koleh du nak saliu ia. Dua oman tua’ le dau Talan Koleh man lepo’ oban jaat dau adet te. Pungau Ncau du nak saliu ia la-a. Majan dau Pungau Ncau man lepo’ pabe’ neh ngkin du buau ka’ alo Pengiyan. Dalau ja pe un pe palai tai buau ka’ alo Baliu, ka’ Tekulang.
- Un kise’ gaya’ udip re ka long Batang dalau ja re, nta un teneng sua’ oban pemuyan je’ nta tekep du ti. Un Papui Odau ca cen kelonan paren oyan temale’ awa me ca keriit leto(Ajan Papui@Ajan Apui ngadan anak ja). Nta toa mpe’ Papui Odau oba’ ia ke ala’ ja leto mia oban leto ja nta cen kelonan paren. Ida peterai leto je’ nemale’ awa ja.
- Un pe ca penyala’ dalem lepo’ dalau ja laa jane du pesantet ca oleng ino’ ute’ anun Petasek (ino’ maen). Ino’ maen ja ida linggo ka long Belengla. Ja oban de’ ngan Ayung Koleh re ala’ e ngan nyook ke’ abut belik re. Tai Ayung Koleh peselai ka’ aba’ Kayan te ngan ngkin oleng ino’ ute’ ja. Nai e ule’ peselai ja e bada’ ia meli ka ata e peselai te medu. Un tepo-o, tisen ale’ oban we’ Petasek oleng ja. Oja ja ida tai pesantet oleng ja man ca tabit Lenjau.
- Un oban kise’ layan udip le lepo’ Badeng kuun sala’ adet dalem lepo’, kado pemuyan je’ ilu nta oba’ tenuyan. Lepo’ un sio’ suntung (sumpah) kuun adet Apau Lagan ngan Bungan. Kena ka Toa ngan peniga lepo’ ilu un tai matai. Toa le Temeping Lian un matai, du nak Tasek Balan jadi toa saliu ia ngan nta majan pe laa matai pe Tasek Balan. Kudu nak Temesalo’ Talan Kuleh laa ngan nta tai ca oman ne dau du sau ia ne. Dau re nujo’ Pebilong Miling ca kelonan mpau kimet saliu ia. Nta pe majan Pebilong Miling man lepo’ ia dau e sakit pareng ngan penco matai.
- Tai kado’ ne toa lepo’ ngan peniga lepo’ Badeng tai matai sua’ oban suntung temale’ awa ngan pesantet oleng ino’ ute’ ja. Oja ja pekimet ne dau Pungau ke lepo’ ilu ke kelap long Batang. Un dau re kelo’ ke nai numpak ngelepo’ ka’ tana’ lepuun oko le ka’ Usun Apau laa oban dalau ja lepa ne du oyan aman ka’ alo Baliu ngan alo Kayan. Tai re nyat buau ke’ Lepo’ Tau nta re oba’ ngan ida nyepin tua’ ne lepo’ ilu da re. Nai de’ du nyepin da kawang oja ida nai peselai nyat buau ke’ alo Baliu la-a.
- Ida nai nyat buau ke’ perintah Belaga ngan Abang Mat dau ngadan kelonan ja. Ia setuju ngan nai naat lepo’ ilu ke’ alo Kayan penco pisu ngan tuen Belada (Belanda) ke’ long Nawang neng jo buau. Un dau lepo’ ilu dalau ja, nta pe ida jadi dau ke nai buau ke’ alo baliu oban lepo’ Tau payen ida. Beng ida de’ tai nyat buau da le dau ke tai buau ke’ alo Baliu.
- Un udip lepo’ ilu dalau ja, mudip tatip ka-ang lepo’ Tau. Lepo’ Kayan te’ daya ngan lepo’ Kulit te’ aba’. Un paren bio’ kelonan ka’ apau Kayan dalau ja jane Oyong Lenjau (lepo’ Tau).
- Tai Pampo’ nyat buau ngan merayu ke’ Paren lepo’ Tau Oyong Lenjau ja neh dayo lepo’ ilu tai buau ka’ kawasan alo Pengiyan tua’.
- Un toa Badeng dalau ja Pungau Ncau nujo’ Miat Ncau redo Temekoleh Erang ke ngkin palai tai buau ka’ alo Baliu. Un ida de’ ngeline’ beng mita aken ke nai buau ne ida oban re kenta’ kuasa Oyong Lenjau paren lepo’ Tau ja (Kira kua’ ngan Temenggong ne pangkat ja kaie ne dalau ja re).
- Pengemajan lepo’ Badeng mudip ka’ long Batang jane 14 oman tua’. (sekitar tahun 1930 – 1944).

c) Long Beta’o, Pengiyan. (24 tahun, tahun 1944 – 1958)

- Dalau tai du buau, ka’ long Beta-o dalem alo Pengiyan ketai lepo’ bio’ ngetu ngan oyan oma. Un Miat Ncau redo Temekoleh Erang doai kenai re ngkin de’ ngebaya’ buau. Lapa re ka’ long betao ngan penco ka’ Lolau te tai re ngetu ngan oyan oma. Ida de’ Kelup buau baya’ Miat Ncau redo Temekoleh Erang da ne mela Badeng Long Geng ngan naki Rh. Kenyah Badeng Koyan Baru ka’ sg. Assap, Belaga. (Rujuk Sambungan Asat Buau Badeng Long Geng/Badeng Koyan)
- Ading ilu bada’ udip lepo’ bio’ ka’ long Beta-o. Jawai Pungau Ncau lepe toa lepo’ dalau ja. Lepa Pungau Ncau, Oja Tasek Ungau du nak saliu ia. Lepa Tasek Ungau, Lampung Tasek du nak saliu ia. Lepa Lampung Tasek, ja du nak Jawa Bilong saliu ia. Jawa Bilong ne nai ngkin du buau ka Long Musang. Pengemajan Badeng mudip ka’ long Beta-o jane 24 oman.
- Dalem 24 oman re mudip ka’ long Beta-o, un pe lepo’ sio’ suntung temale’ awa. Kelonan de’ nemale’ awa da du cut pak kida. Cen poyan ji ne ja’ ngkin du kado sakit ngan kado’ Toa, penguat le dalem lepo’ tai matai sua’ ja. Nak pe du cuk pak ngan meliwa ke’ de’ nemale sengim tapi masih pe bali nak suntung ke’ lepo’ ilu.
- Sua’ du nakut ke tai sio’ suntung ja la-a, jane tai re buau ka’ Ka Tenejan.
- Dalau du ngimet kenai buau ka’ Alo Baliu, Merdeka ne Malaysia 31 Ogos 1957, cen perintah British, tapi Sarawak nta lepe merdeka kenta’ British.

d) Ka Tenejan (10 oman, 1958 – 1968)

- Badeng nai mecin long Beta-o oban lepo’ long Beta-o lepa jameng adet kuun penyala’ temale’ awa.
- Dalau le mudip ka’ ka Tenejan, un kira-kira 1800 usa kado’ Badeng dalau ja baan de’ lata’. Dalau le ka’ Ka Tenejan ji ne Sarawak Merdeka dalem Malaysia. Un perintah ka’ Belaga dalau ja masih ngena ilu nai buau ka’ alo Baliu. Beng ka’ alo Baliu ne nai du peselai nai ala’ usen, gula’, kueh tepang. Abe’ pasen Sibu ne kenai du mesai peselai.
- Nta majan re mudip ka’ Ka Tenejan, un pe lepo’ sio’ suntung temale’ awa la-a. Kado’ toa lepo’ matai ngan kelonan muat dalem lepo’ kise’ ke tai mo-o matai. Kelonan de’ nemale’ awa da du cut pak pe kida. Matai toa lepo’ Lampung Tasek ngan Jawa Bilong du nak saliu ia tahun 1968.
- Sua’ pemuyan ja la-a jane penguat lepo’, Peligeng ngkin du petira’ buau lepa ajau. Un kise’ Temenggang bio’ je du lepa oyan dalau ja, kise’ ke madang sile’ ke’ daya alo Pengiyan. Mengikut adet le Kenyah Badeng, Temenggang ia ne lambang udip le.
- Un penguat lepo’ Peligeng redo Pelahang petira’ oba’ ke’ ngkin lepo’ nai buau ka’ alo Baliu. Un tepo-o, Pesalo’ nta e oba’ lepo’ ilu tai buau nyelem ka’ alo Baliu. Mesti bada’ me Tepo’ tau dau e. Nta majan re petira’ ntaun toman dau ketai kelepa e, ba-an ketai palai ule’ ne.
- Lepa ajau oman 1968 re, Badeng nai mecin alo Pengiyan. Cen ka Tenejan petat dua nai du buau. Un kira-kira 100 usa tua’ du ngeline’ ka’ Ka Tenejan. Un ca tat e, baya’ Peligeng nai buau cen alo Tasak tai ka’ long sae’ ngan Batang Laran.
- Un lepo’ bio’ buau baya’ Jawa Bilong tai metik alo Pengiyan ngan pelempet ka’ Iran. Dua oman (1968-1970)dau re oyan oma ka’ Iran oja ida penco tai ka’ Long Musang oman 1970.Ka’ Long Musang, Jawa Bilong lo’te du nak to’a lepo. Du oyan amin bio’ mia, suka’ tekedeng cen loong kayu ca sekapu bio’ e ngan du ngalung pe tapeh useh e.

....bersambung....Asat Buau Badeng Koyan Baru(cen Lg. Beta-o tai abe' Lg. Geng-Assap).

Pekian Osa / Gelam Puun Kenyah Badeng

Pekian/gelam puun le Kenyah sena-a’ un kelebo lan. Tiga anun laki meka pe anun leto. Cen kena le tisen je’ du nak ape’ ja, mung pekian le cen kulit kayu talun. Kulit kayu talun ida ngelekak ka’ inan kayu. Lepa ja ida ala’ petung ngan mesa’ kulit talun ja pa ketai e pedat ngan lema’. Ading ading ida sau kulit nyepeh kayu je’ ta’ awang ja. Lepa ja ne ida mesa’ e pa ketai e lema’ senteng ida oyan abet, sapai ngan ta-a.

a) Gelam Osa Leto

- Ta-a Talun ida un cen tading nai re tisen ngancau
- Sapai Talun
- Luk telinga de’ toa oyan mida cen tading re anak leto dumit(3-5 uman re un ne).
- Belaung maa’, belaung semanga ngan belaung jelung ja ida un boka Luk telinga re nai dado’.
- Leko’ Sulau asal e du meli dalau tai peselai (Keriit Leto un te’ ujo’ kabing)
- Leko’ Tolang asal ji du meli dalau tai peselai (Leto tinen/bio’ udip un te’ ujo’ kabing)
- Leko’ ino’ pe ida oyan nyolo tengen ngan oyan kalung kidi.
- Leko’ ma-a’ pe du oyan me leto. Ma-a’ ida pelodau ngan mube’ e ke’ dalem bulo’ kua’ bio je’ ida oba’. Teh maing oja ida mepe’ bulo’ ja ngan mutun nenap pa mening.
- Uleng ino’ maen anun de’ Paren ngan uleng ino’ biasa anun Panyen.
- Sapai kiput – Sapai de’ du oyan cen apek, ida nyemelut man ujo’ ngan periti kiput te. Di ida meli dalau re peselai.

Pengebada’: Nta un dau re serita ida un seketeng. Ida coma un tali ta-a tua’(tali lempa’).

b) Gelam Osa Laki

- Abet ida un cen tading nai re tisen ngancau ngan bulu keta. Boka re tai nto’ ida mepen ngan nto’ muso’ sau ano tua’.
- Tapung Ucuk du un boka du ramei tua’. Un de’ Paren ngan Pegawa’ lepo’, ida mesip telu re terega tebun dumit ke’ tapung re te’ mure’ tedeng keta. Un Kelonan biasa ngan de’ manai ida nak terega temengang kanun re te’ sada/dempau telinga.
- Tapung Olat du oyan cen wai. Ida un boka tai pepatai ngan tai nao’.
- Tapung Se’ jane tapung olat de’ du numpak pegelam. Un aban ino’, terega ngan bulu pun du nak kidi.Ida un boka du ngerameh kancet, liko dado ngan du un tai pepatai.
- Belat ino’ ida oyan me anak dumit tua'.
- Belat Iman saleng ida de’ manai, tamen ngan de’ lata’ un.
- Luk telinga de’ toa oyan mida cen tading tai re de’ manai.
- Odeng jane kebaat luk telinga laki.De’ lata’ tua’ un ji. Ke’ odeng re ida mesip mujun sui tebun, temengang de' ida ngukir ngan un pe palai nak sip pun kidi.
- Lobang telinga te’ empau. Ida mesip jako’ ngan un pe palai un odeng kidi.
- Un je' du nak Oteng Aja jidai, ja kategori unging osa tua', nta ja wajib. Eda de' makang oyan tua' le de' un oteng ja.

Pengebada’ : Gelam pepatai laki un ca naen pe uko baen baing kanan,poeh man meh a, tapung se’, tapung olat, tabit, besunung, kelempit, nyatap menyip, nyatap kelawit, nyatap bulo’ un tali lempa’, nyatap kertot, nyatap belireng, nyatap seragap ngan keleput peging telo’ langan salo’.

Belian Ajau

Belian Ajau ji du ti ka' oma dalau du todo Majau.

Ni naroi aroi lan uyui ji lan awing diman,
Nawai lan de’ tuyang awing diman,
Ilu meno’ ne side’ adding tuyang,
Mung keto’ mudung kado’ di apau payan,
Mudung apau di tanta’ ketau paeng katan.

Di...madung ne tepat ading tuyang......dempau....
Batang podau ji side’ tuyang bau’......nyaman.
Dempau batang ji side’ tuyang,
Belintang kulu iyang ji beto tuan.
Tuan ji tuyang beto...cen iut mudung....toyan.

Adui lan de’ tuyang awang diman,
Tepat meno’ side’ tuyang mudung bio’ di apau payan,
Meno’ mudung di mung,
Kuko’ pejung abun matung o-o ujan.
Mudung mepai di side’ tuyang,
Kadang ...punai le odai, tuyang...silun....tawan.
Punai silun ji side’ tuyang ngedung kusun da’an tungun ji lengidan.
Lengidan ji....tuyang.....dempau.....selalau,
Kusun Apau ji tuyang....benampan.

Pengebada’ : .......dut dut da bada’ dau du ngera-ang e.

Lepo' Mading Senep

Oma' dado' ji jane se' penading lepo' ilu cen Long Dungan nai oyan lumpung ketu ke' Senep. Tana' kata re rancang ji un du ngelipan ngerata me ida. Janan tai ka' Senep pe un tega. Kereta Proton Saga pe sokat tai ka teh.
Pengesahan re tai ka masih dalem proses oban naki ida cuma perlu sah pindah cen daerah Belaga tua' laa. Aka cen beh Bintulu, mung du lepa setuju.






Gambar ji bada' se' ca pemanak re ngelunyai kenta' Lumpung ketu da oo re.

Toman Tepun Kenyah Badeng Mecin Tana' Asen Le Usun Apau.

1. Oban Paren lepo’ ilu dalau ja, Tekuang Tasek cuk lepo’ mepit lidik ngan nepeng tip baie Lumai Bilong. Ja Lumai Bilong pelajap tip anak Tekuang Tasek. Malan ale’ du pelajap tip ja dalau udip ngelan adet Apau Lagan. Nai Tekuang Tasek taan ja penco e tai nyepet alut adau Lumai Bilong laa. Oja Tekuang Tasek nta oba’ Lumai Bilong mudip ngan re ka’ tana’ Usun Apau. Ja toman Lumai Bilong tai ngkin palai buau ka Bau (Indonesia). Ida ne Badeng Bau de’ badu re.
2. Badeng Usun Apau nta oba’ kenta’ perintah du. Perintah Rajah Brooke cuk lepo’ ilu nai buau cen Long Data (Usun Apau) nai ka’ Long Mujan (Daerah Marudi), Marudi apan nyeng . Perintah paksa Badeng nai buau ngenyeng Marudi oban tepa pagan perintah ngan nta bayan pupu. Perintah mengin mung laki meeting ka’ Marudi ngan magang mung anak, de’ mukun ngan leto nai ngkin buau ka’ Long Mujan, Marudi. Lepo ilu Badeng la-a ngaken ngan nai kelap Long Mujan nai ka Long Data laa penco re depa galen, nyook galen maen dalem bela, noba alo Data, matai buin ngan iyap. Neng nempam ja ida kelap tai buau ka’ Long Boi (Indonesia).
   
   Kesimpulan;
   Cen tading Kenyah Badeng mudip nai ka Usun Apau, ntaun lepo’ du de’ ca mudip ka’ daleh ja. Beng lepo’ Penan tua’ le de’ nai mudip ngebaya’ ngan le ka. Cen se’ atek pengudip lepo’ ilu ka’ Usun Apau, nta Badeng oban oba’ kenai kelap tana’ Usun Apau. Atek maing kimet ngan nta oban mudip kenta’ perintah du pe dau re. Dalau Rajah Brooke nak bawa ka’ usun Apau nta Badeng kelap. Lepo' bio' Badeng Lidung jelo pabat ledau ayau de' nyalai lepo' iut Badeng Long Taa dalau ja re. Pepatai lepo’ du ngan perintah ka’ Kapit oban re mi-a ida kado’ matai ti ngan lepo’ ilu ka’ Usun Apau.Oja du mengin ida oyan aman ka’ Belaga ngan Marudi. Ngan la-a nta pe ida oba’ mudip ka’ aba’ songai. Ida oba’ mudip baya’ pengelo’ re tengen, kata ulu songai ngan tana’ tiga. Dalau lepo' ilu mudip ka Apau Kayan tere, nta pe ida oba' terima kemajuan. Nta pe ida oba' anak re tai sekolah ka' Lg. Nawang oban malap ida ketai kuli alo' dau re.
   
   Persoalan:
   Udip ilu Badeng naki, ka’ Long Busang, Data kakus ngan tana’ pampasan ka’ Koyan tua’ le tana’ sah le Badeng. Kumin tana’ Usun Apau ja? Adakah ilu Badeng berhak menuntut balik atau pampasan ke’ tana’ asen le ja? U je’ patut ilu ti/bada’ me perintah? Eh-e’ koma ilu asal cen Indonesia? Padahal asal tepun le mung (orang asli Sarawak) di jane cen Apau Dulit (Sarawak).

Mita VCD & DVD

Disc ji keneng sambutan Perayaan Ucapan Syukur Kenyah Badeng Sarawak yang julung kali di adakan di Kpg Badeng Data Kakus pada December 2004. VCD RM10.00, DVD RM15.00. Kelo'? e-mail ke' renius@smc.gov.my @ raulrens@yahoo.com








Mengandungi Perayaan Hari Krismas 2007. SIB Long Dungan, Belaga. Perayaan Hari Krismas Long Dungan mungkin perayaan je' paling ngebaya' ida ti ka bane', oban ngening-ngening dau re bada' ke' Senep ngan Apau dau re ke tai. VCD RM10.00, DVD RM15.00 Kelo' ? email ke' renius@smc.gov.my












Disc ji memaparkan Perayaan /Pesta Kebudayaan Borneo. Ia khusus memaparkan penglibatan lepo' ilu Kebana ngan OUNA terlibat dalem persembahan ka' Dataran Sibu sio' tanggal 29 Jun 2008. Kancet Lasan, Datun Julut, Liko dado' ngan melalo'. VCD RM10.00, DVD RM15.00. Kelo' ? email ke' renius@smc.gov.my

Taban Tradisi Kenyah Badeng

1. Tuko’ – Ala’ wek paku tela’o, metun ngan nak ke’ tuko’ ja ngan mok mali pe ilu mesa’ atau metun nak kidi apan e mema tuko’ ja.

2. Sio’ Senun Teniken – manyap ke’ luten atau meladang.

3. Suwat – Boka du suwat saena-a’ du mekun (pepana malat baing ngan necu mekum malat ja neng suwat ja apan ne nteng da-a’. Un pe ca la-a’ man penteng suwat ja ne metun lia kelai pekelet ngan ano koden/lipun ja ilu nak kidi.

4. Dadem – Ala’ petu babui pekelet ngan songai keriut ja ilu nisep. Betoka Setung de’ lepa du

puang pe ca du nelang taban dadem. Silu osa’ ca du mekeh-mekeh ngan nelang ia ja

du nisep kelina’ dadem. Udu aka peli’en (timai tung ngan pute’ piu udu ja), du

ngeloco ngan nisep telang e. Aka Padem(meden le dau aka ja) ca du oyan kelina’

dadem.

5. Sakit Sengim – Du cuk ida ken katang. Du pepana pak peti nak dempau ba-a loten oja du

nak kenta’ pat ja ngan ja’ sakit sengim ja ken dempau e.

6. Sakit Dadem Malaria – Ngesi ida man tung bua’ leset. Mekeh tana’ atang da’ bala,
nak songai kelet e ngan nisep.

7. Sakit Batek – a) Ngeloco tung belenta’ alo’ nak songai kelet ngan nisep .
b) Metun kulit kayu Ampan Laran, melo’ ngan nisep telang e.

8. Sakit Batek Da-a’ – Metun lia berung, nelang, nak pe apo ngan osen kidi oja nisep.

9. Sakit Batek Ngelabub – Ala’ ano pa-a, ilu nelang mulun le, ja ilu mi-it ke’ batek ja’
ngelabub ja.

10. Tuduk Nyema-at – a) Metun atuk mata’ nak kidi.
b) Ala’ pulut wai seringan nak kidi.
c) Ala’ dule’ tebun ngan temengang pe sokat pakai. Mekeh-
mekeh nak kidi.
d) Ala’ umpun laki na’ kidi, se’ ja nteng dalau ja ne ja badu
nak pe tuduk ja bisa’ ale’.
11. Sakit Tebaken pa’ Anak – Ala’ kisiu, pesak, mutun pen re, ja ilu mema-mema nak ke’
tebaken pak anak.

12. Sakit Datan – Ngeleput man langan odep (keluin amin odep ilu ngelo-ong). Nta du
sebarang ngeleput ja. Mesti je’ sakit datan ja nta tisen du de’ ngeleput ia. Du
nyengau man tengesang le tai du ngkin de’ datan da masat oja ilu nekena ne
cuk je’ ke ngeleput ia ja mabang ka’ long pamen kajo’ te, baru e berkesan.

13. Sakit de’ du nta tisen punca – Mengin kelonan de’ un taban baca. Ida mi-it apo,
ngelutiu ala’ cen osa sau sakit kelonan ja. Nongkat bali
sakit ngan nak lewa boka penyala’ ngan cuk bali da tai
kelap.

Liaison Officer During Borneo Cultural Festival 2008

Time jadi Liaison Officer/Pegawai pengiring kumpulan tarian dari Sintang, Kalimantan, Indonesia. Antara yg best betul ialah bawa diaorang makan di restoran, Hotel, melawat bandar Sibu dan sebagainya.

Kenyah Badeng 1985 - 2008

Kajian Lepo’ Kenyah Badeng 1985-2008.

Dalau oman 1985 re, un ca kajian du ti ke’ ilu Badeng de’ ngelepo’ ka’ alo Baliu, sangat alo baliu te ngan de’ ca.
Badeng Long Geng un 894 usa, Lg. Dungan kira-kira 1180 usa, Long Busang 388 usa mudip ka’ daerah Belaga, Badeng de’ mudip ngan kayan ka’ Menjawah un kira-kira 100 usa. Jumlah Keseluruhan Kenyah Badeng dalau ja re jane kira-kira 2562 usa. Boka le tebulong ngan Kenyah de’ ca laa memang un kado’. Dau du bada’ Kenyah lebih kado’ cen oo lepo’ de’ ca ka’ Daerah Belaga. Lepa tergugat ne dau lepo du de’ man saup ka oban re tisen ilu kenai tisen sekolah, politik ngan monan saup kida.

Un tading oman 1985 re, jane tading tai lepo ilu oyan oma ka’ Kakus. Ading-ading nta perintah oba’ilu tai buau ka. Tapi oban kuun lepo’ ilu lepa ngoma ka, nta ne ida oba’ nai kelap cen ja laa. Un oma 1987 re un 270 pemanak lepa ngelepo’ ngan sambut Krismas ka’ Kakus. Dalau ja re un toyen ale’se’ anak sekolah tai sekolah ke’ Belaga. Ida bak baa ida ke pebeli ka’ Belaga. Ida nak janan cen Kakus tai ka Sg. Sanan 4 jam masat ngau ngan pekau togan ale’ tai du. Kado’ lematek ngan todo ka-ang pe palai tai.

Ilu Badeng un lebih setengah pengekado’ le nai kelap daerah Belaga. Memang kelo’ nai meta tana’ oban nta sanggup pinjam tana’ Sekapan singket oman. Pit pela-a kado’ kelau pe ka.

Un tepo-o, tai petat co’ne ilu ngan Masyarakat le Kenyah Badeng ka oban tai kelap daerah Belaga. Dalau le ka’ Daerah Belaga ka ading re, un tebelumlo’te ilu ke ponan saup ngan du ka oban le kado’ cen oo bangsa de’ ca. Tapi un dalau ja re, nta lepe un kelonan de’ ilu ke arap ponan saup ja ngan du oban lepo’ le tapa keneng sekolah. Beng baya’-baya’ pen du ne ilu. Masa’ juko’ pe de’ man saup da dalau ja re penco sokong ngan cuk ilu tai buau ka Kakus dalau ja re tain? Juko' palai milu maan ale' oyan kad ngan sorat beranak tain? Baan-baan oban du politik ilu Kenyah Badeng ne tain? Memang lan ale' dau senganak le Apui bada' dalem ucapan ne dalau du Kebana ke' Lg. Busang 2006 re.

Ilu nai ka Kakus, Daerah Tatau ne, keriut pe ilu ka. Nta pe ilu sokat ke ponan Saup ngan du ka oban le keriut. Keneng arena politik nta ne ilu un tebelum ke’ daerah ja oban le lepa tisen ilu keriut. Tapi je’ paling penting ilu nai ka Data Kakus jane ilu un tana’ kekal pa kenai su, su siku ngan su lep le baya’.
Kumin se’ le ponan saup ngan du keji la oo? Mutu ke’ Kebana? De’ Lata’, De’ mpau sekolah milu?..

KUMIN OBAN KETAI LE BADENG? YA PE ILU LEPA KENYAH.

Eh e’ Oyan Ngadan bangsa Badeng milu?

Bangsa Badeng merupakan ca etnik minority ka Sarawak. Tapi un le tisen kumin oban le tai ngadan Badeng?

Mengikut dau cerita kelonan Lata’ bada’ tepun le, ilu tai un ngadan Badeng oban Jonan je’ mile’ 16 osa panyen tiga lepo’ Kenyah ka’ lepo’ Jamuk dalau re sio’ pudo’ ka. Dalau re ramei oo ajau, lepo’ Jamuk un sio’ sakit layu oban kuun Paren de dalau ja jane Lenjau Laing tai ngkin ida sala’ man adet.

Dalau 16 osa Panyen tiga (8 laki ngan 8 leto) lepo’ Kenyah ka’ Jamuk tai mecun Jonan man re mema tepu ja, pelapa e nga-ang ngan ngkin ida madang tai ka Alo Iwan. Ka ne bali Jonan ja oyan ngadan long ja’ kata re ka jane “Long Badeng Buleng osa”. “Tiga sae’ dalem osa, Long Badeng Kua’, tiga pabe’ pola upa’, tega sae’ kua’ jata’ “ meka dau jonan ja pisu bada’ ngadan long songai kuko’ e aung ida. Cen ji ne juko’ le nak ilu Kenyah Badeng pabe’ naki ne odai. Juko’ du koma dau Badeng ne jane bangsa tenile’ oban re mela Panyen Tega.

Badeng mela panyen tiga un tega se’ re man lepo’. Nta beng de’ paren tua’ un kuasa ke’lepo’. Ida sebagai lambang tua’ oban mung de’ pengelata’ lepo’ ngan de’ du ngening dau isu tua’ le de’ man palan adet le pabe’ nai le ka’ Data Kakus .

Isu Selama Kenyah Badeng

Un dalau te’ ngening dau de’ Lata’ petira ka’ kakus oman 1989 re, ida pekatuk lepo’ keneng jo udip. Un ca je’ ake’ nawai lan jane isu selama le ka-ang ilu. Dau kelonan lata’, nta tiga le ngoro nira’ neng du. Ilu jaga’ le tira’ le je’ nai cen pak le dau re keja.
Un dau e’keja , u tira de’ ngoro tain? de’. Oban petekoleng ngan dalem ale’dau isu de’ lata’ petira’.

Dalem adet ilu Kenyah Badeng, da’ lata’ bada’ isu le numun ca jane jaga’ isu boka le tai kejaie ngan du. Mengikut dau serita kelonan lata’ sena-a’ bada’, anak dumit nta sokat tai kejaie ngan kelonan de’ lata’ udip neng ida. Ida ngempe’, ngoko, ngepui ngan nyeken kelonan de’ lata’ neng ida. Kelonan de’ lata’ udip laa, ida nyadin, nganak ngan ngesu de’ iut udip neng ida. Un pe palai de’ dumit udip, senteng nyadin, nganak ngan ngesu da’ lata’ udip neng ida oban tenoyan cen tepun re.

Dalem zaman ilu mudip naki, mung isu selama le un tai damo ne. Kadang pe ilu ngata ngoko ngan ngepui du. Je’ masih pali dau ilu pakai naki jane Oko, Amai, Mpe’, Pui, Baro/Toyang ngan Su. Nta ne ilu pisu Seken ngan Sadin laa oban le penco pisu ngadan re kua’ ngan alo’.

Perlu pe ilu tisen kumin oban le ke pisu kelonan da’ kaeng ilu. Apan anak le baya’ nta tai lopau kidi. Oban mengikut kajian e’ un lebih korang 88 peratus isu le Badeng un pekelet ngan anun alo’ odai setakat ji. Boka le ke oyan ca sorat atau ucapan mesti un dau kelet isu alo’ kidi, apalagi 50 oman te’ tai ki oo.

Kaie ake’ senarai isu selama le boka le petego’ ngan kejaie ngan du.

Isu neng du ngan translate te.

Senganak - Ja ne anak mpe’ le atau anak de’ pepade’ ngan Amai ngan We’le. Un dau le pisu ida jane “empe’ da” (sepupu)

Mpe’ - Ja dau le pisu de’ pepade’ ngan Amai ngan We’ le boka re ca’ muat. Tai re mukun ilu ngepui ne ida.

Pui (1) - Ja dau le pisu senganak toa le de’ mukun.

Pui (2) - Boka le nta tisen ilu oban pemung tepun ngan ca kelonan da’ lepa un anak, ngan anak e mencam kise’ ngancau, senteng pe ilu ngepui ia. Juko’ du koma tai nyelao pui.

Oko - Ja dau le pisu toa Amai ngan We’ le.

Toyang - Ja dau le pisu da’ kua’ udip petoyang ngan le.

Su - Ja dau ca kelonan pisu anak de’ anak.

Su Siku - Boka ca kelonan lepa un Su, ngan Su e ja nganak la’-a, anak Su e ja ne Su Siku.

Su Lep - Boka ca kelonan lepa un Su Siku, oja nganak pe Su Siku ja la’-a, anak Su Siku e ja ne Su Lep.

Video Liko Dado' Kebana 2007

Liko dado' ji merupakan ca penading bagi setiap acara boka du ke ramei ka' ca Lepo'. Ji ne ca cara se' du menarik perhatian du apan du kado' nai kelimpun ngan mete' kebangen lepo' le kena ke ramei.

Puun Adet Kenyah Badeng

Un adet puun le Kenyah Badeng sena-a’ awang diman jane adet Apau Lagan. Adet ja uban Bali nai ngkin me ilu kelonan cen usun langit. Udip dalau ja re ida bada’ nta du un anak. Oban kumin kado’ bali nak kelonan kusun tana’, meka ne kado’ re pa pa majan. Ida matai pe 7 tau tua’ ngan nai pe ida numpak mudip neng tau je’ ke 8 e laa. Un dalau nai kelonan mudip la’a, bua’ Olong Apa dau ida tai oman. Juko’ mi’a ne dau Olong Apa ke’ kelonan de’ numpak nai mudip da re oban oman bua’ e. Dalau ja dau Olong Apa mudo’ (Nuno’) ilu kelonan. Do ala’ ca Lu tema’a ngan nelecau e ke’ telang sio. Cen ja ne tading dau ilu kelonan penco matai ngan nta nai mudip la’a oban le sio’ pudo’ (sumpah) Olong Apa.
Un tepe Peselung, ia jane bali je’ nyelung oyan kelonan ngan tana’.Juko’ du nak ia peselung oban ne nyelung oyan kelonan ngan tana’. Tosa ne dau e oban kelonan de’ matai nta nai mudip laa jadi ia nak sebali me kelonan apan ida sokat nganak ngan nai kado’.
Peselung cuk bali cen Apau Lagan nai nak Adet Palan Uman ngan Adet Amen. Dua adet di bada’ cara ngadet udip, palan-palan udip, siap padai, amen tega, amen jaat ngan kado’de’ ca. Un Bali pesuruh Peselung jane bali Utung lepo’, Bali Nting, Bali Akang, Bali Siap Ayau, Bali Siap Ulu, Bali Batu Tuloi, Bali Pelaki, Bali Liwa, Bali Liwang Oong ngan de’ ca.
Un je’ atek penting ilu tisen ke’ adet Apau Lagan ji jane amen. Oban singket tau te ida naat ngan sio’ amen. Juko’ du ngalai dau nak ngadan Adet puun le Kenyah ne Adet ngelan Esit. Boka esit maleng ilu boka le tai nao’ de’ se’ le ule’ atau todo ka neja oban boka le ca’ tai memang le sio’ pengeten atau penosah.


Tading Lepo’ ilu un Adet lepa songai pelempam tana’.

Un dau udip kelonan kena songai bio’ pelempam usun tana’ ji bekading re, ka’ nta’ ca bila dau lepo’ re mudip ka’ Apau Dulit. Udip dalau ja un tega ale’ ngan adet pe un senorat kuun re baan dau re.
Tapi, lepa songai bio’ pelempam tana’, basa’ ngan lunik ne oban sorat ja. Un 8 usa tua’ le laa tepun le mudip kuun kederui ba’an ngan lobo tana’ dalau songai bio’ ja. Lepa songai pelempam tana’ ja ida ntaun u rujukan ngan pengelan re pe ntaun toman.Penco nai ca bali mesun neng ca pegawa’ lepo’ re ngadan ne Uyau i’ut. Cen Oyau i’ut ne ida pekalai keneng adet. Adet ja jane Adet Apau lagan. Peselung (bali je’ oyan kelonan ngan tana’) dau cuk bali cen Apau Lagan nai mesun ke’ Oyau i’ut. Pengelan ji termasuk ngelan Adet Amen ngan palan oman. Ngelan amen Sui ngan pelaki pe ida. Dalau ji un telu batang oma’ ne dau kado’ re ka’ Apau Dulit ja.

Sejarah Islam ke Long Busang

Sejarah Islam ke Long Busang

• 
  - Tading oman 1975 ka’ Long Mosang, un ca kelup sakai nai nanta’ lepo’ ilu ka’ Long Mosang dalau ja re. Pengelata’ re dalau ja jane Ustaz Hj. Mohd. Menterang.
• 
  - Dalau ji un kado’ ale’ ne lepo’ ilu masuk Kristen cen Pengiyan te. Tapi un pep alai masih agama Bongan. Se’ Lepo’ ilu Long Mosang dalau ja de’ nta kumin pali dalem pengelan.
• 
  - Ustaz Hj. Mohd. Menterang menyebarkan agama selam ja me lepo’ ilu melalui Ketua Kampung ilu dalau ja re. Kado’ ale’ bang le boka sokat masuk ji dau e ngan nak pe ida macem-macem inu, sin, kueh ngan de’ ca.
• 
  - Dalau belua’ oman 1975 ,Ja ne kenai Tun Abdul Rahman Yakup merasmikan pengislaman du ka’ Lg. Busang. Ida tai ngkin ca kelup de’ Lata’ Lepo’ ilu tai melawat tana’ Kuching ngan ngkin ida kursus keneng Islam. Pengemajan re tai dalau ja jane 2 bolan. Ida de’ tai dalau ja jane Pejawa (Ketua Kampung)@Hj. Zawawi B. Abdullah, Ampan Lian(A. Itun), Pejating(Jalaluddin B. Abdullah), Passan ngan Pebit@(A. Ongka) ngan nta le tisen eh e’ de’ ca da.
• 
  - Tai Ujung Oman 1975 nai pe ida ngkin ca kelup de’ manai Tamen ngan keriit Leto lepo’ ilu laa tai melawat ngan kursus keneng Islam ke’ Kuching ngan Sibu. Ida de’ tai dalau ja jane, Pebangku(A.Reniu), Oyau Ato’ cen Lg. Geng, Lit(Halimah), Mahani(Opau Bit), Ari Erang, Lempung Siang, Ayong, Amai Dewen ngan de’ ca ilu nta tisen ida mung.
• 
  - Dalau Oman 1975-1978, Hj. Annuar Unggat (bekas Paderi) je’ mengajar lepo’ ilu sebagai ustaz ka’ Long Busang dalau ji.
• 
  - Sio’ oman 1978, kerajaan nak peruntukan me ida oyan Surau ka oma’ aba’. Un lebih korang petolat dua se’ lepo’ ilu de’ tai oyan Surau ja dalau ja re. Ntaun jelas dau kodak kado’ lepo’ ilu masuk Selam dalau ja re. Imam Lepo’ ilu ida lantik dalau ja jane Amai Lian(Ikhwan B. Abdullah).
• 
  - Sio’ belua’ oman 1978 ida hantar ca kelup anak Badeng tai sekolah Agama ke’ Kuching. Ida de’ tai jane Halimah, Hj. Musa, Mahani, Bang Jawa(Rahim) ngan de’ ca.
• 
  - Kira-kira setengah dau Lepo’ ilu masuk Islam dalau oman 1978 re tapi nta dau palai tai oban re masih pali keneng adet Kristen. Juko’ palai nta tai.
• 
  - Sio’ ujung oman 1978, Majlis Surau Long Busang hantar ca kelup de’ manai ngan keriit leto tai sekolah Agama ka Kuching. Ida de’ tai liwai ji jane Sirit, Ayub, Normah, Baun Bit, Johari(Jarau Erang) ngan Amai Acan. Sekolah kata re tai jane Sek. Darul Rahmah, Jln Bolhassan Kuching.Un pe de’ tai sambung sekolah ke’ Semenanjung me ida ka’ Kluang Johor.
• 
  - Tading oman 1979, nta ne un Ustaz ida pat ka’ Long Mosang, Cuma un imam tua’ jane Amai Lian. Nading cen oman ji un tai korang ne lepo’ ilu keneng Islam ja oban re ntaun ustaz ngan nta pali dalem adet mading re. Un pe’ de’ murtad oban un tai kahwin ngan de’ Kristen tai baya’ leto re ngan laki re.
• 
  - Pabe’ nai du buau cen Lg. Mosang 1979-1980, un korang ne dau re. Ka’ Lg. Mosang un kira-kira puluhan keluarga tua’. Un de’ Haji me Badeng setakat ji ja ne Hj. Zawawi B. Abdullah redo Hj. Musa. Un de’ Ustaz ngan Ustazah jane, Ustaz Hj. Musa, Ustazah Halimah B. Jalaluddin ngan Ustazah Mahani (Opau Bit).
• 
  - Pabe’ naki odai oman 2008 ji, un keriut le Badeng de’ selam milu. Je’ ilu tisen, ka Lg. Mosang un puluhan keluarga ngan ka’ Lg. Dungan ca keluarga tua’.
  - Un sepo-o un pe de’ tai masuk selam naki oban re kahwin ngan Melayu ngan de’ agama Islam.
• 
  Sumber: Abbas B. Jalaluddin

Konvo Antau

Konvokesyen Unimas ke 13

Atek ngedicem-dicem se' Antau sae' unge' keji ngan teto seh pelepa sekola e ne. Kena ki re, ia bada' make' ntaun masa tai jogging ngan ti bup oban ntaun masa. Beng pekalai ne dau e.

AJK Kebana Miri 15.03.2004

Mesyuarat AJK Kebana Miri ke' Hotel Telang Usan, Miri merupakan satu pengalaman je' manis ale' bagi ake' oban baru pertama kali menjadi MC.
Aktiviti meki ngkin ilu lebih yakin pala' ilu tengen oban sokat ala' bahagian ngan pengalaman menganjur de' meki di.
Mesyuarat ji diadakan untuk memberi penghargaan me AJK Kebana Miri yg lepas dan handling over duties me AJK baru.

Bahasa Sarawak VS Bahasa Semenanjung

BAHASA SARAWAK VS SEMENANJUNG

Berikut adalah senarai peserta yang akan berekot dalam acara larian amal.
Api yang marak akan menyebabkan marak penggunaan kayu api.
Mereka melemparkan cebisan kerak nasi ke arah sekumpulan kerak.
Walaupun ditetak beberapa kali dengan parang namun dia masih mampu tetak.
Impiannya untuk menjual ikan kering itu hancur- lebur setelah semua ikan yang dijemurnya lebur terkena hujan lebat.
Suasana tepi pantai yang nyaman membuatkan makanan terasa lebih nyaman.
Melihatkan pelawak yang tidak kelakar itu menyebabkan penonton berkelakar sesama sendiri.
Orang ramai ber pusu-pusu untuk membeli ikan pusuk.
Oleh kerana berasa dirinya lawa membuatkan sikapnya lawa.
Dia masih tidak tahu sine tempatnya walaupun sudah berkali-kali diberitahu bahawa kita akan berjumpa di sini.
Kali terakhir aku tangga, dia duduk di tangga .
Kanak-kanak berumur bawah 12 tahun akan dihadiahkan sebiji belon setiap kali mereka menaiki belon(Kapal Terbang).
Keadaan muka bumi yang agak lembut menyebabkan perjalanan mereka menjadi agak lembot.
Rahsia ini jangan di padah dengan orang lain kerana ianya boleh membawa padah kepada kita.
Sebarang maklumat berkaitan rancangan ini mesti dibuat dengan teliti, jangan sebarang.
Perutnya rasa ber bual selepas berbual panjang sambil minum arak dengan teman-temannya di kedai itu.
Kesemua crew RTM yang membuat liputan di puncak Gunung Everest dikhuatiri mati keruk kerana kesejukan.
"Pergilah abas (melawat) Pakcik Abas kat hospital tu" katanya pada anak-anaknya.
Terdapat banyak tapak mangkuk dibuang di tapak pelupusan itu.
Sik banyak kemudahan awam disediakan di daerah Sik, Kedah.
Beliang hatinya melihatkan mukanya penuh berliang roma.
Dengan adanya undang-undang baru ini, diharapkan nasib penternak undang di negara ini akan lebih terbela.
Setelah kepak terbang seharian, burung itu hinggap sebentar merehatkan kepaknya.
Semua ayam yang di biaknya masih terlalu biak untuk disembelih.

Long Dungan

Long Dungan pada 5/9/2002

Wajah Long Dungan bekading re, un pempep se' keriut, tapi tega ale' pe tading udip le ka bekading re. Tapi un masalah ilu jane ntaun tana' kata le mola. beng pinjam tana' Sekapan ne ilu oyan oma. Sua' ja ilu nak pe beli tana' pinjam ja kira-kira 1-3 guni mengikut bio' tana' je' ilu ti ja. kadang-kadang ida ngelau pe ilu. Nta pe ilu mencam mia kida oban tana' re.
Naki odai un keriut tua' le ida ka apalagi ketai buau pe dau re pat cen ja laa. Masa' tinggal 2-5 keluarga tua' le ka oo tain? atau Lengah mung.

Nto' ka Pantai..

Nto' ka' Pantai Tg. Batu atek seronok ale' bagi anak-anak. Ala' ne peluang tai ngkin eda nto' ka' Pantai ngan jaga' se' ketai re. Ayen toran.

Kebana Lobus 2002

Pesta Kebana di Lobus 2002. semasa kebaktian Rohani Kebana di Gereja SIB Lg. Busang.

Renius, Esang, Wesley Ancho' dan Limping Ato'.