Ino' Dalem Udip Kenyah Badeng

Ino' Ute' ngan de' ca

Ino' kado' naen

Ino' Kelem

Dalem Sejarah Masyarakat ilu Kenyah ngan Kenyah Badeng, Ino' jane ca inu je' atek penting ale'. Boka le naat ngan ngening dau sejarah ilu Kenyah, atek balo' ino' ji ca inu je' maan ngan senganan cen tepun le sena-a'. Dalem pengudip le Kenyah sekitar 1800an re, ino' merupakan ca inu je' menandakan ida kelunan sukat mudip ngan Paren lepo'.

Ino' un kado' naen, un ino' maen ngan ino' biasa. Bekading re, kelunan Paren ida un ino' maen. Ino' maen di un kuasa e sokat ngelidung ida de' un e uban re lepa meliwa ino' di. Sena-a' re, un ino' de' sokat pule' Ayau ngan pelema' kimet Ayau apan re nta jadi matai ilu. Juko' dalem keluarga Kenyah Badeng naki, masih un lepe de' peremun ino' di. Ida petulat kaeng ida pade' terutama ida de' keluarga Paren. Ida de' nta mela Paren pe un peremun ino' di naki.

Pengudip ilu naki, nta le tisen kumin se' ino' maan kaang ino' biasa. Beng je' ilu tisen, ya ino' da biasa mung ne baan le. Juko' perlu le tisen, uban yu palai toa leto nyat ino' maen di buka du nai mutu anak leto re. Kumin kise' puyan ino' ngan ngadan ino' ja pe ilu nta tisen. Toa leto mita ino' ji uban re kelo' ke peremun ngan aung ino' ji dalem simpanan re. Ida oba' ilu berusaha tai mutu, mita ngan meli ino' je' ida mita ja ke' du. Juko' abe' naki jawai dau palai otang ino' ke' mentua re lepe abe' naki ne oban re nta ngetisen ngan nta tai mita ino' ji.

Puyan ino' maen ngan ino' biasa ntaun kise' beza e. Un pe palai ino' maen, jaat le kita puyan e ngan un pe de' maren kita puyan. Meka pe ino' biasa, un pe de' maren kita puyan tapi nta uban ja ino' maen. Beng ida de' Lata' ngan tisen tua' le je' tisen membezakannya.

Ca naen ino' laa jane ino' Aban. Ino' aban, puyan e timai le ngan iut. Ilu nak ngadan e ino' aban uban ne du mung uyan ne Aban Bak. Lepa Aban Bak oja kado' naen ne du uyan ne oja ja. Uko' baen Tapung ino', Sua ino', Selendang ino', Tabit Ino', Belanyat ino', Beteng Ino', Sapai ino', Ta'a ino' ngan pekenaen le du sokat uyan man ino' ji. Toman ilu tai pegelam alat ngan galen le man ino' ji uban tega sik naat e. Lepo' du uba' un ngan meli pekian Tradisional le je' ilu uyan man ino'.